Akademik Veri Yönetim Sistemi
INTERNATIONAL ANKARA CONGRESS ON SCIENTIFIC RESEARCH VI, Ankara, Türkiye, 1 - 03 Nisan 2022, ss.1004-1015
Geçmişle günümüz arasında köprü görevi üstlenen ve somut olmayan el sanatlarından biri
kanaviçe işlemeler, diğeri ise dantellerdir. Geleneksel el sanatlarından olan Türk
işlemelerinde kullanılan çok çeşitli teknikler bulunmaktadır. Bu tekniklerden kanaviçe, iğne
ile yapılan tarihi çok eskilere dayanan geleneksel el sanatlarımızdan biridir. Çok zevkli ve
gösterişli olan kanaviçe işlemeler, toplumun yaşam biçimini ve kültürünü yansıtmaktadır.
Evin çeşitli alanlarında örtü ve süsleme amaçlı olarak kullanılan kanaviçe işlemeli ürünler
zengin renk ve motif çeşitliliğine sahiptir. Anadolu kadını havlu, masa ve sandalye örtüsü,
minder, perde, seccade, peçete ve yatak örtüsünü çeşitli kanaviçe desenleriyle süsleyerek
kullanmıştır.
Türk kadının özgün zevkini yansıtan ve özellikle kadınların etkin olduğu en önemli el
sanatlarından biri de dantellerdir. Danteller ürünün kenarlarında veya yüzeyinde aplike
edilerek kullanıldığı gibi geometrik motiflerin yan yana eklenmesi veya bütün olarak
örülmesiyle oluşan büyük ya da küçük parçalar şeklinde de yapılabilir. Bu el sanatı ev
eşyalarını süsleme amacının dışında kadınların boş vakitlerini değerlendirmek ve kazanç
sağlamak amacıyla da yapılmaktadır.
Kanaviçe ile dantel, kirkitli ve mekikli dokumacılık gibi günlük ihtiyaçları karşılamak için
değil, kadınların evlerini, kullandıkları kıyafetleri, eşyaları süslemek amacıyla yapılmış,
onların ince duygu ve düşüncelerini yansıtan el sanatı ürünlerin ortaya çıkmasına vesile
olmuştur. Gelin sandıklarının vazgeçilmezi olan kanaviçe ve danteller, bölgeden bölgeye
farklılıklar göstermesine rağmen her iki el sanatında da genellikle bitkisel ve geometrik
motiflerin uygulandığı görülmektedir.
Bu çalışmada Erzurum’un Oltu ilçesinde yapılan kanaviçe ve danteller işleme, örme şekilleri
ve motifleri bakımından detaylı biçimde ele alınmış, literatür çalışmalarıyla desteklenmiştir.