MODERN ARAP ŞİİRİNDE İĞTİRAB

Creative Commons License

Yılmaz N.

FENOMEN YAYINCILIK, Erzurum, 2022

  • Yayın Türü: Kitap / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2022
  • Yayınevi: FENOMEN YAYINCILIK
  • Basıldığı Şehir: Erzurum
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Geçmiş dönemlerde her şair şiirinde sevgilisine, yakınlarına veya vatanına duyduğu özlemi dile getirmiş, sevdiklerinden ve vatanından ayrı kalmanın verdiği hüzün halini satırlarına dökmüştür. İslam medeniyetinin zirvede olduğu dönemde kutsal fetih inancı gereği asıl vatanlarından çıkıp uzak diyarlara göç eden Araplar, uzakta olma ve yabancılık çekme duygusunu klasik Arap şiirinde çarpıcı bir biçimde dile getirmişlerdir. Daha sonraki dönemlerde, özellikle 19. Asrın ikinci yarısından itibaren Batı meedeniyeti boyunduruğu altına giren Müslüman Arap coğrafyasından Avrupa ve Amerika kıtasına yapılan göçler, Arapların gurbet ve iğtirab hissini daha ileri boyuta taşımıştır. Çoğunlukla siyasî, sosyal, özellikle de ekonomik şartlardan kaynaklanan bu göçler, Arap toplumunun Batı toplumuna entegrasyon sorununu da beraberinde getirmiş olup Araplar gurbeti daha derinden hissetmeye başlamışlardır.

            20. yüzyılda özellikle Birinci ve İkinci Dünya Savaşları akabinde toplu göçlerin yanısıra bilim adamı, sanatçı, şair ve yazarların da aralarında bulunduğu bireysel göç, bir başka deyişle beyin göçü büyük bir ivme kazanmıştır. Gerek 19. yüzyılın ikinci yarısı gerekse 20. yüzyılın başlarında Güney Amerika kıtasında göçmen edebiyatçıların oluşturduğu Arap Mehcer Edebiyatı ekolü bünyesinde gerekse daha sonraki süreçte Avrupa ve Amerika’ya göç eden entelektüellerin kaleminden gurbet ve iğtirab konulu şaheser yapıtlar ortaya çıkmıştır. Fakat modern Arap edebiyatında iğtirab kavramının asıl evrilme noktası, 20. yüzyılın sonları ile 21. yüzyılın hemen başlarında başta ABD olmak üzere emperyalist güçlerin Orta Doğu coğrafyasını işgal etmeleri olmuştur. Bu dönemden sonra göç edebiyatı bünyesinde işlenen iğtirab konusu toplu göçlerden dolayı “iltica edebiyatı” altında adeta fecaat halini almıştır.

            Yakın dönemde dünya siyasal konjonktüründe hızla gelişen kitlesel boyutlu olaylardan dolayı gurbet ve iğtirab kavramı artık bir adaptasyon ve entegrasyon olayından çok bir ölüm kalım mücadelesi haline gelmiştir.

            Geçmişten günümüze Arap edebiyatı çerçevesinde işlenen gurbet ve iğtirab konusunu modern Arap edebiyatı bağlamında kapsamının geniş olacağını varsayarak sadece modern Arap şiiri çerçevesinde işlemeyi uygun bulduk.