Kültür, üretimle bağlantılı olarak temellenmiş bir yapıya sahip olması nedeniyle, toplum ve topluluklar tarafından ortaya konulmuş şeylerin tamamını kapsamaktadır. Üretim ise her toplum ve topluluğun bulunduğu coğrafi konumun verdiği imkânlar neticesinde şekillenmektedir. Bu anlamda Türk toplumunun farklı coğrafi alanlarda ortaya koyduğu üretimler, toplumun üretim çeşitliliği yanında kültürel devamlılığını da sağlayan bir etmen konumundadır. Bu üretimlerden biri olan halı, göçebe kültürünün de etkisiyle barınma, ısınma, saklama gibi günlük hayatın birçok aşamasında yararlı bir nesne olarak toplum tarafından yüzlerce yıldır kullanılmıştır. Ayrıca halılar, üzerine işlenen motiflerle kültürün kendi hikâyelerini aktarmada kayıt aracı görevi görmüş, dini ibadetlerde ve ölüm ardından cenaze için kullanılmasıyla da sembolik bir araca dönüşmüştür. Halılar üzerinde kullanılan motiflerin sembolik anlamları dışında bu motifleri görünür kılan renk çeşitliliği de kültür içerisindeki önemli aktarım araçlarından biri olarak halılarla bütünleşmiştir. Türk kültüründe her bir renk üzerine yüklenen anlamlar, halılarla ve onlar üzerinde kullanılan motiflerle birlikte daha güçlü veya daha mistik bir anlatıma kolaylık sağlamıştır. Bu bağlamda Türk kültürünün bulunduğu coğrafyanın verdiği imkânlar dâhilinde ürettiği renkler, kendine özgü yapısıyla diğer kültürel yapılardan ayrılırken aynı zamanda kendi sembolik dilini de oluşturmuştur. Bu anlamda çalışmanın konusu kültürel bir üretim nesnesi olan halılar ve üzerinde kullanılan renklerin Türk kültürü içerisindeki sembolik karşılıklarının nasıl kullanıldığını incelemektedir. Kültür-üretim ve bununla ilişkili olarak ortaya çıkan halı-renk ilişkisi üzerinden çalışmanın amacı da kültür üretimlerinin bir kolu olan sanat içerisinde yer alan halıların verilen örneklerle desteklenerek Türk kültür sanatındaki yerine ve bu bağlam üzerinden diğer kültürlerden ayrılan halı ve renklerin, sembolik kullanımlarına vurgu yapmaktır.
Since culture has a structure based on production, it encompasses all the things put forward by societies and communities. Production is shaped by the opportunities provided by the geographical location of each society and community. In this sense, the productions of the Turkish society in different geographical areas are a factor that ensures the cultural continuity of the society as well as the diversity of production. Carpet, one of these productions, has been used by the society for hundreds of years as a useful object in many stages of daily life such as shelter, heating and storage with the effect of nomadic culture. In addition, carpets have served as a recording tool to convey the stories of the culture with the motifs embroidered on them, and have turned into a symbolic tool by being used in religious worship and for funerals after death. Apart from the symbolic meanings of the motifs used on carpets, the variety of colors that make these motifs visible has also integrated with carpets as one of the important means of transmission within the culture. The meanings attributed to each color in Turkish culture have facilitated a stronger or more mystical expression with the carpets and the motifs used on them. In this context, the colors produced by Turkish culture within the possibilities provided by the geography of its geography, while distinguishing itself from other cultural structures with its unique structure, has also created its own symbolic language.In this sense, the subject of the study examines how carpets, an object of cultural production, and the symbolic equivalents of the colors used on them are used in Turkish culture.The aim of the study is to emphasize the place of carpets in Turkish cultural art and the symbolic uses of carpets and colors, which are differentiated from other cultures through this context, by supporting the examples given in art, which is a branch of cultural productions, through the relationship between culture-production and the carpet-color that emerges in relation to this.
