Tıp Öğrencilerinde Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğuyla İlgili İnançlar İşlevsellikte Bozulma ve Umutsuzluk: Depresyonun Aracı Rolü


AYDIN E. F., ŞENEL O., Özağaçhanlı C.

Genel Tıp Dergisi, cilt.35, sa.1, ss.133-141, 2025 (TRDizin) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 35 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2025
  • Doi Numarası: 10.54005/geneltip.1565449
  • Dergi Adı: Genel Tıp Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.133-141
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Amaç: Tıp fakültesi öğrencilerinde umutsuzluk, işlevsellikteki bozulma, depresyon, anksiyete, stres ve obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu (OKKB) özellikleri arasındaki ilişkileri değerlendirmeyi amaçladık. Yöntem: Katılımcılara Sheehan Yeti Yitimi Ölçeği (SYYÖ), Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ), Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği-21 (DASÖ-21), Kişilik İnanç Ölçeği-Kısa Formu’nun OKKB alt ölçeği (KİÖ-KF- OKKB) uygulandı. BUÖ puanı ≥9 olan katılımcılar umutsuzluğu var olarak kabul edildi. Bağımsız değişken olarak KİÖ-KF-OKKB puanı, aracı değişken olarak DASÖ-21 Depresyon, Anksiyete ve Stres puanları ve bağımlı değişken olarak BUÖ puanı kullanılarak bir aracılık analizi yapıldı. Bulgular: Çalışmaya 164 tıp öğrencisi katılmıştır. Tıp öğrencilerinin %29,88’i (n=49) umutsuzluk göstermiştir (BUÖ skorları ≥9). Umutsuzluğu olan grupta SYYÖ iş/okul skoru (p<0,001), SYYÖ sosyal yaşam skoru (p<0,001), SYYÖ aile yaşamı skoru (p=0,001), SYYÖ toplam skoru (p<0,001), DASÖ- 21 depresyon skoru (p<0,001), DASÖ-21 anksiyete skoru (p<0,001), DASÖ-21 stres skoru (p<0,001) ve KİÖ-KF-OKKB skoru (p=0,019) umutsuzluğu olmayan gruba göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. BUÖ puanı, SYYÖ iş/okul puanı (r=0,446, p<0,001), SYYÖ sosyal yaşam puanı (r=0,473, p<0,001), SYYÖ aile yaşamı puanı (r=0,328, p<0,001), SYYÖ toplam puanı (r=0,461, p<0,001), DASÖ- 21 depresyon puanı (r=0,686, p<0,001), DASÖ-21 anksiyete puanı (r=0,484, p<0,001), DASÖ-21 stres puanı (r=0,501, p<0,001) ve KİÖ-KF-OKKB puanı (r=0,190, p=0,015) ile pozitif korelasyon gösterdi. Aracılık analizi sonuçlarına göre, KİÖ-KF-OKKB puanının DASÖ-21 depresyon puanı aracılığıyla BUÖ puanı üzerindeki dolaylı etkisi 0,119 (95% CI: 0,027-0,230) ve KİÖ-KF-OKKB puanının DASÖ-21 depresyon puanı aracılığıyla BUÖ puanı üzerindeki standardize dolaylı etkisi 0,153 (95% CI: 0,035- 0,284) olarak bulundu. DASÖ-21 depresyon puanının, KİÖ-KF-OKKB puanının BUÖ puanı üzerindeki etkisine tam aracılık ettiği bulundu. Sonuç: Tıp öğrencilerindeki yüksek umutsuzluk oranı dikkate değerdir. Umutsuzluğun işlevsellikteki bozulma ve OKKB özellikleriyle ilişkisine ilişkin bulgular daha farklı çalışmalarla gelecektede araştırılabilir. Umutsuzluk yaşayan tıp öğrencileri depresyonun OKKB inançları üzerindeki aracılık etkisi açısından yakından izlenebilir. Ruh sağlığı çalışanları, tıp öğrencilerinde ruh sağlığını iyileştirmeye yönelik müdahalelerde, OKKB ve umutsuzluk arasındaki depresyonun aracılık edici etkisine önem verebilirler.
Background/Aims: To assess the associations of hopelessness, functional impairment, depression, anxiety, stress, and obsessive-compulsive personality disorder (OCPD) in medical students. Methods: The Sheehan Disability Scale, Beck Hopelessness Scale (BHS), Depression Anxiety Stress Scale-21 (DASS-21), and OCPD subscale of Personality Belief Questionnaire-Short Form (PBQ-SF- OCPD) were administered. Participants with BHS scores ≥9 were considered hopeless. A mediation analysis was performed using the PBQ-SF-OCPD score as an independent variable, DASS-21 Depression, Anxiety, and Stress scores as mediator variables, and BHS score as a dependent variable. Results: Of 164 medical students. 29.88% (n=49) showed hopelessness (BHS scores ≥9). Also, SDS work/school (p<0.001), SDS social life (p<0.001), SDS family life (p=0.001), SDS-total (p<0.001), DASS- 21 depression (p<0.001), DASS-21 anxiety (p<0.001), DASS-21 stress (p<0.001) and PBQ-SF-OCPD scores (p=0.019) were significantly higher in the hopelessness group than in the group without. BHS score was positively correlated with SDS work/school (r=0.446, p<0.001), SDS social life (r=0.473, p<0.001), SDS family life (r=0.328, p<0.001), SDS total (r=0.461, p<0.001), DASS-21 depression (r=0.686, p<0.001), DASS-21 anxiety (r=0.484, p<0.001), DASS-21 stress (r=0.501, p<0.001) and PBQ-SF-OCPD scores (r=0.190, p=0.015). According to mediation analysis results, the indirect effect of PBQ-SF- OCPD score on BHS score via DASS-21 depression score was 0.119 (95% CI: 0.027-0.230) and the standardized indirect effect of PBQ-SF-OCPD score on BHS score via DASS-21 depression score was 0.153 (95% CI: 0.035-0.284). The DASS-21 depression score was found to be a full mediator of the PBQ-SF-OCPD score on the BHS score. Conclusions: The high rate of hopelessness in medical students is noteworthy. Findings regarding hopelessness’s association with functional impairment and OCPD beliefs need to be explored in the future. Medical students with hopelessness may be closely monitored regarding depression’s mediating effect on OCPD beliefs. In the interventions to improve mental health in medical students, clinicians may focus on the mediating effect of depression between OCPD and hopelessness.