Erzurum Ehram Dokuması Üzerine Deneysel Bir Çalışma

Creative Commons License

Elibol B., Sari S.

Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, cilt.27, sa.46, ss.13-22, 2021 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Ehram; kadınların örtünme ya da soğuktan korunma amacıyla, dış giyimde kullanılan bir giysi türüdür. Yünün koyundan kırkılması, üzerindeki kirlerinden arındırılarak temizlenmesi, sererek kurutulması ve teşi ile eğrilmesi sonucunda ehram iplikleri hazırlanmakta ve ahşap mekikli el dokuma tezgâhında dokunmaktadır. Ehramın renkleri; bej (halk dilinde sütlü kahve rengi), beyaz, mor, siyah gibi koyunun doğal renklerinden oluşmaktadır. Ehram dokumasında kullanılan birçok nakış-motif çeşidi vardır. Dokuma esnasında ehrama yapılan bu motifler; ceviz kanadı, reyhan dalı, hanımeli, çift pirinç, antika, yıldızın oynayışı, mercimek, hanımgöbeği, pirinç deni, kelleli-kellesiz uçan kuş, perçem tarağı, çift kartlar, elmas küpe, ceylan boynuzu motifleridir. Ancak araştırma kapsamında literatüre girmemiş, bilindik olmayan ve yöresel halk tarafından kullanılan “makarna, merdin küpesi” gibi başka motif uygulamaları da bulunmaktadır. Çalışma; Erzurum’da görülen ehram dokumacılığının araştırılarak, elde edilen bulgular ışığında geleneksel kullanım şekline farklı bir bakış açısı getirilmesi amacıyla yapılmıştır. Uygulamalı araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada; araştırmanın deneysel tasarımlarında kullanılmak üzere bir ehram dokunmuş ve dokuması yapılmış bu ehram üzerinden model ve kalıp önerileri geliştirilmiştir. Sürdürülebilirlik teması altında hazırlanan 3 adet deneysel giysi tasarımı; tasarım kartı, artistik çizim ve kalıp önerileri ile birlikte okuyucuya sunulmuştur. Anahtar kelimeler: Ehram, Erzurum, Motif, Deneysel Tasarım, Özgün Giysi Tasarımı