CTAD-CUMHURIYET TARIHI ARASTIRMALARI DERGISI, sa.27, ss.181-211, 2018 (Scopus)
14 Mayıs 1950’de iktidara gelen Demokrat Parti, 1954 ve 1957 seçimlerini de kazandı.
1954 yılına kadar özellikle ekonomide görülen yükseliş, DP’yi halkın ve basının gözünde
yüceltmek için yeterli oldu. Ancak bu tarihten sonra DP’nin takip ettiği siyaset,
eleştirileri de beraberinde getirdi. Özellikle iktidar-muhalefet arasındaki ilişkiler ve
muhalefetin eleştirileri DP’yi zorlayan etkenler arasındaydı. Yine basın üzerinde zamanla
oluşturulan baskılar, ülkedeki gerilimin artmasına sebep oldu. Bu süreçte ordunun
DP’ye karşı almış olduğu tavır da çok önemliydi. Asker ile DP arasındaki gerilimin
oluşmasında DP’nin 1950’de orduda gerçekleştirdiği tasfiye etkili oldu. Fakat bu
gerginliğin özellikle 1954’ten itibaren artmaya başladığı söylenebilir. Nitekim bu
dönemden itibaren ordu içerisinde muhalif oluşumlar gelişmeye başladı.
1960 yılına gelindiğinde iktidar-muhalefet ilişkileri iyice gerginleşti. CHP’nin öfkeli
muhalefeti DP’yi farklı uygulamalara yöneltti. DP, muhalefet ve basının faaliyetlerini
araştırmak üzere 18 Mayıs 1960’da mecliste on beş kişiden oluşan bir “Tahkikat
Komisyonu” kurdu. Buna muhalefet, basın ve üniversiteler çok sert tepki gösterdiler.
Bu gelişmelerin sonunda ülkede siyasal ve sosyal bir kriz yaşanmış, İstanbul ve
Ankara’da meydana gelen öğrenci olayları, bunun yansıması olmuştur. Bu çalışmanın
amacı, 1960 darbesine giden süreçte önemli gelişmelerden biri olan, İstanbul ve
Ankara’da meydana gelen üniversite öğrenci olaylarını, İstanbul ekseninde ele almaktır.
The Democratic Party (DP) which came into power on May 14, 1950 won the elections
in 1954 and 1957, as well. The increase especially in economy until 1954 was enough
for DP to be glorified before the public and the press. However, after this date, the
politics of the party came along with the criticisms. Especially the relations between the
government and the opposition parties and the criticisms of the opposition parties were
among the challenging issues for DP. Still, the pressures imposed upon the press in
time caused an increase in the tension for the country. The military attitude towards DP
was also very important during this process. The reason behind the tension between the
army and DP was because of the discharges in the army conducted by DP in 1950.
However, it can be stated that the tension started to increase especially after 1954. Thus
from then, opposing structures started to develop within the army.
In 1960, the relations between the government and the opposition parties became more
and more tense. Fierce opposition of the Republican People’s Party (CHP) caused DP
to canalize into different practices. DP formed an ‘Inquiry Commission’ including
fifteen people in the Parliament on May 18, 1960 in order to investigate the activities of
the opposition party and the press. The opposition parties, the press and the
universities showed very harsh reaction against this situation. As a result of these
developments, a political and social crisis occurred in the country and the student
upheavals in Istanbul and Ankara were the reflection thereof. The aim of this study is
to touch upon the university student upheavals in Istanbul and Ankara, which were
among the significant incidents towards the coup of 1960, within the context of
Istanbul.