Akademik Veri Yönetim Sistemi
FOLKLOR/EDEBIYAT: HALKBILIM, ETNOLOJI, ANTROPOLOJI, EDEBIYAT, cilt.29, sa.115, ss.707-728, 2023 (ESCI)
Kent kimliği bir çok etkenle birlikte kültür ve sanat dağarcığı gibi bileşenlerden de oluşur. Kuşkusuz kültür ve sanatın önemli alanlarından biri tiyatro etkinlikleridir. Çalışmada tiyatro sanatının Erzurum’daki tarihi seyrine ışık tutmaya çalışılırken bu etkinliklerin kent kimliğindeki yeri ve işlevlerine dikkat çekmek ve dağınık olan bilgi ve yaşanmışlıkların bilimsel bir yayın ile literatüre kazandırılması amaçlanmıştır. Nitel – betimsel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada özellikle kentin Cumhuriyet dönemi tiyatro dağarcığı ele alınmış, Erzurum’daki tiyatro birikimi etkinlikler ve tiyatrocular üzerinden yansıtılmış, ana izlek ise kronolojik bir akışla meydana getirilmiştir. Özellikle son yüz yılın fotoğraflandığı çalışmada temel hedef olarak, kentin sosyo-kültürel ve eğitim alanlarında tiyatronun etkilerine dikkat çekilmiş, dönemlerin oyun repertuarları dikkate alınarak kentin değişen seyirci profili üzerine değerlendirme ve çıkarımlarda bulunulmuştur. Bu noktada özel ve amatör tiyatro grupları ile resmi ve yarı resmi tiyatro kurumlarının yüzyıldır süregelen tiyatro etkinlikleri sayesinde Erzurum’un ülkenin en zengin tiyatro dağarcığına sahip kentlerinden biri olduğunu söylemek olasıdır. Kazım Karabekir’in kurduğu ilk modern anlayıştaki tiyatro grubu olan İbret Evi’nin oyunları ile 1930’larda kurulan Halkevlerinin tiyatro çalışmaları, akabinde 1980’e kadar süren yoğun özel – amatör tiyatro etkinlikleri ile kente yapılan çok sayıdaki turneler, son olarak da yine özel – amatör tiyatro grupları ile Erzurum Devlet Tiyatrosunun etkinlikleri Erzurum’un tiyatro birikiminin temel yapı taşlarındandır. Bunlar aynı zamanda geçmişin şimdi ile bağını kuran kent belleğinin temel dinamiklerindendir.
Culture and art, together with many factors, are the basic components that make up the urban identity. Undoubtedly, one of the important areas of culture and art is theater activities. In the study, while trying to shed light on the historical course of theater art in Erzurum, it was aimed to draw attention to the place and functions of these activites in the identity of the city and to bring the scattered knowledge and experiences to the literatüre with a scientific publication. In the study where qualitative – descriptive research method is used, especially the theater activities of the Republican term was discussed, the theater accumulation in Erzurum was reflected through the activities and the theater players and the main path was formed with a chronological flow. In the study in which especially the last century was photographed, as the main target, attention was drawn to the effects of theater in the socio-cultural and educational areas of the city, and considering the play repertoires of the periods, evaluations and inferences were made on the changing audience profile of the city. At this point, it is possible to say that Erzurum is one of the cities with the richest theater accumulation in the country, thanks to continual for a century theater activities of private and amateur theater groups and official and semi-official theater institutions. The plays of İbret Evi, the first modern theater group founded by Kazım Karabekir, and the theater knowledges of the Halkevleri established in the 1930s, followed by intensive private – amateur theater activities and numerous barnstormers to the city that lasted until 1980, finally, the activities of the private - amateur theater groups and the Erzurum Devlet Tiyatrosu are the basic building blocks of Erzurum's theater accumulation. These are also one of the basic dynamics of urban memory that connects the past with the present.