Akademik Veri Yönetim Sistemi
TASAVVUF ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ DERGİSİ, cilt.3, sa.1, ss.68-82, 2024 (Hakemli Dergi)
Dinin zahiri ahkâmına aykırıymış gibi görülme, kapalılık ve anlaşılmazlık şathiyelerin genel özelliğidir. Bu nedenle sufiler, şatahâtın şeriata muhalif olmadığını göstermek, kapalılığı ve anlaşılmazlığı ortadan kaldırmak için şerhler yazılmışlardır. Bu sûfîlerden birisi de Rûzbihân-ı Baklî’dir. Bu makale, Rûzbihân-ı Baklî’nin Kur’ân-ı Kerîm, hadis-i şerîf ve sahabe sözlerinde şatahât olduğunu belirttiği ifadelere dair yapmış olduğu yorumlarını konu edinmektedir. Makalemiz, Şattâh-ı Fârisî, Şeyh-i Şattâh olarak nitelendirilen Rûzbihân-ı Baklî’nin şathiye olarak ele aldığı âyet-i kerîme, hadis-i şerîf ve sahabenin sözlerini makul bir çerçevede şerh edip etmediğini ve yaptığı yorumlarla sufilerin şatahâtını meşrûlaştırma çabasının ne derece etkili olduğunu ortaya koymayı hedeflemektedir. Daha önce ülkemizde Rûzbihân-ı Baklî’nin eserlerinde zikrettiği bu konu ve seçtiği âyet, hadis ve sahabenin sözleri üzerine çalışma yapılmaması, makalenin bilimsel açıdan ne denli önemli olduğunu göstermektedir. Nihai olarak, Rûzbihân-ı Baklî’nin şatahât kabilinde değerlendirdiği âyet, hadis ve sahabenin sözlerini sade ve yalın bir şekilde izah ettiği, onun bu çabasının eserinde yer verdiği sufi sözlerinin mâzur görülme sebeplerini gösterme ve daha anlaşılır kılınması açısından ön hazırlık mâhiyetinde olduğu müşahede edilmiştir.