Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, cilt.20, sa.1, ss.210-233, 2025 (Hakemli Dergi)
Küreselleşme süreciyle birlikte kamu yönetimi alanında yaşanan dönüşümler, birçok ülkede benzer ve eş biçimli kurumların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu dönüşümün bir yansıması olarak Türkiye’de de kalkınma ajansları, Avrupa Birliği’nin aday ülkeler için önerdiği zorunlu politika araçlarından biri olarak gündeme girmiştir. Her ne kadar geleneksel kamu yönetimi teşkilatı içinde net bir yere sahip olmasalar da kalkınma hedeflerine ulaşmak amacıyla idari yapıya entegre edilmişlerdir.
Bu çalışma, 2006 yılından itibaren Türkiye’de faaliyete geçen kalkınma ajanslarını yönetişim ilkeleri çerçevesinde yapısal ve işlevsel açıdan incelemeyi amaçlamaktadır. Temel araştırma sorusu, kalkınma ajanslarının yönetişim ilkelerine — katılımcılık, şeffaflık, hesap verebilirlik, etkinlik ve yerellik — ne ölçüde uygun çalıştığı ve bu yapıların Türkiye’deki kamu yönetimi anlayışı içindeki yerinin nasıl şekillendiğidir.
Yöntem olarak, ajansların hazırladığı raporlar ve yürüttükleri faaliyetler üzerine içerik analizi uygulanmıştır. Bu analiz aracılığıyla, kalkınma ajanslarının yerel dinamiklerle kurduğu ilişki, merkeziyetçi yapı ile yerel aktörlerin rolü arasındaki denge ve politika yapım süreçlerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Ayrıca finansman yapıları, personel politikaları ve uygulama performanslarına yönelik eleştiriler ele alınarak, mevcut yapının iyileştirilmesine yönelik öneriler geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kalkınma Ajansları, Yönetişim, Eleştiriler, Öneriler
The transformations observed in the field of public administration in the context of globalization have contributed to the emergence of similar and standardized institutional structures across many countries. As a manifestation of this global shift, development agencies have been introduced in Türkiye as one of the policy instruments strongly recommended by the European Union for candidate countries. Despite lacking a clearly defined position within the traditional public administration framework, these agencies have been incorporated into the administrative structure with the aim of advancing development objectives.
This study seeks to analyze the development agencies operating in Türkiye since 2006, focusing on their structural and functional dimensions within the context of governance principles. The primary research question addresses the extent to which these agencies function in alignment with key governance principles—namely participation, transparency, accountability, efficiency, and locality—and how their role is situated within the broader public administration paradigm in Türkiye.
The methodological approach employed in this study involves content analysis of the agencies' official reports and the activities they have undertaken. This analysis evaluates the nature of the agencies' engagement with local dynamics, the balance maintained between centralized authority and local actor involvement, and the influence of these agencies on policy-making processes. Furthermore, the study examines criticisms related to funding mechanisms, human resource policies, and implementation performance. Based on these evaluations, recommendations are proposed to enhance the effectiveness and structural integrity of the current system.
Keywords: Development Agencies, Governance, Criticisms, Suggestions