Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, cilt.34, sa.4, ss.1311-1331, 2020 (Hakemli Dergi)
Toplumsal cinsiyet rolleri, kadın ya da erkeğin toplumsal statülerinin bir sonucu olarak
inşa edilmiş beklentileri temsil etmektedir. Ataerkil sistemde ev hanımı olan bir anne, çocuğuna
bakıp ev işleriyle ilgilenirken çalışan bir baba, evin maddi ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Ataerkil
sistemde kadın, kamusal alana karışmamış özel alanda iken erkek, kamusal alandadır. Ancak
günümüzde geleneksel roller yerini yeni toplumsal cinsiyet rollerine bırakmıştır. Ekonomik
sistemdeki değişimin etkisiyle kadının eğitim ve iş hayatına dahil olması, onun kamusal alanda
bulunmasını sağlamıştır. Artık kamusal alanda hem kadınlık hem de erkeklik rolleri ekonomik
sistemin gölgesinde yeniden inşa edilmektedir. Modern toplumun kültürel özelliklerinin yanında
tüketim kültürü de bireylere yeni statüler ve roller atfetmektedir. Böylelikle bireyler hem içinde
bulundukları kültürün özelliklerini hem de tüketim kültürünün özelliklerini bir arada
yaşamaktadırlar. Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rolleri ile tüketim
kültürü davranışlarını nasıl ilişkilendirdiğinin ve inşa ettiğinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.
Karma araştırma metodunun kullanıldığı çalışmada plansız satın alma davranışı ölçeği ile hedonik
tüketim ölçeğinden yararlanılmıştır. Mülakatlar sırasında yarı yapılandırılmış görüşme formu
kullanılmış ve otuz öğrenci ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda
cinsiyet ile hedonik tüketim ve plansız satın alma davranışları arasında çeşitli farklılıklar tespit
edilmiştir. Ayrıca görüşmeci olarak araştırmaya katılan kadın ve erkek görüşmecilerin, toplumsal
cinsiyet rollerini farklı şekillerde inşa ettikleri ortaya çıkmıştır.
Gender roles represent the expectations developed as a result of the social status
of men or women. In the patriarchal system, a mother is a housewife caring for her children and
dealing with the household chores, while a father meets the financial needs of the house. In the
patriarchal system, the female is confined in the private space, not in the public space, while the
male is in the public space. Today, however, traditional roles are replaced by new gender roles. In line with the effect of the change in the economic system, the involvement of women in education
and business life ensured their presence in the public space. Now the roles of both femininity and
masculinity in the public space are being rebuilt in the shadow of the economic system. In addition
to the cultural characteristics of modern society, comsumption culture also assigns new statuses
and roles to individuals. Thus, individuals experience both the characteristics of the culture they
are in and the characteristics of the consumer culture. In this study, it has been aimed to reveal
how undergraduates develop consumer culture behaviors and relate them with gender roles. In this
study, conducted with mixed research design, the unplanned purchasing behavior scale and the
hedonic consumption scale have been used. A semi-structured interview form has been used during
the interviews, and in-depth interviews have been conducted with 30 undergraduates. As a result
of the study, several differences between gender and hedonic consumption and unplanned
purchasing behaviors have been identified. In addition, the female and male participants included
in the research have been found to construct their gender roles in different ways.