“İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİ” DİZİSİNDE DİASPORA KAVRAMI VE MEMLEKET ALGISI


Köse H.

AVRASYA 14th INTERNATIONAL CONFERENCE ON SOCIAL SCIENCES OCTOBER 17-19, 2025, Tbilisi, Gürcistan, 17 - 19 Ekim 2025, ss.328-337, (Tam Metin Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Tbilisi
  • Basıldığı Ülke: Gürcistan
  • Sayfa Sayıları: ss.328-337
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yönetmen Selman Nacar imzalı 2025 yılı yapımı İstanbul Ansiklopedisi adlı Netflix dizisi, geleneksel-modern, taşra-merkez, Doğu-Batı, laik-muhafazakâr çatışmalarının yanı sıra, çok önemli bir meseleye daha odaklanmakta gibidir: Yer-yurt duygusu ve memleket kavramındaki dönüşüm ve aşınma. Küreselleşmenin etkilerinin belli bir toprağa bağlı yaşamakla ilişkili kimlik bilincini zayıflattığı bir vakıadır. Yerleşiklik ve memleket/yer/yurt duygusunun gitgide yerini yersizyurtsuzlaşmaya ve diasporik bir bilince bırakmaya başladığı da uzun süredir gözlemlenen olgular arasındadır. Bu dönüşümde kuşkusuz yeni medya sistemlerinin ulusüstü kimliklenmeye olanak sunan etkileşimci yapısı ve ulus devlet politikalarının da bariz etkisi bulunmaktadır. Bu çalışmada, medyatik popüler kültürün başarılı örneklerinden İstanbul Ansiklopedisi dizisinin memleket kavramı odağında dert edindiği meseleler ve bu meselelerin akla getirdiği kimi önemli sorular irdelenmeye çalışılmıştır. Başka bir deyişle, çalışmanın ana sorunsalı, dizi karakteri Zehra’nın iki farklı kültür dairesi arasındaki yitikliği ile bir diğer karakter olan Nesrin’in bir türlü yaşadığı ülkeyle kuramadığı bağın izleyicinin zihninde memleket konusunda ne tür düşünceler uyandırdığıdır. Çalışmada, çoğunlukçu değerlere dayalı katı politik sistemlerin azınlık psikolojisine sahip bireylerin aidiyet bilincinde zedelenmeye neden olarak memleket duygusunda aşınmaya ve diaspora olgusuna yol açtığı sonucuna ulaşılmıştır.