Akademik Veri Yönetim Sistemi
AICHSS 5th INTERNATIONAL CONFERENCE ON HUMANITY AND SOCIAL SCIENCES, Muş, Türkiye, 28 - 30 Mart 2025, ss.253-266, (Tam Metin Bildiri)
Bu çalışma, Türkiye’nin ulusal kalkınma planlarında afet yönetiminin yerini ve bu alandaki gelişmeleri incelemektedir. Türkiye’nin planlı kalkınma süreci, 1961 Anayasası ile resmiyet kazanmış ve devletin ekonomik, sosyal ve kurumsal hedeflerine ulaşmada önemli bir araç haline gelmiştir. Ulusal kalkınma planları, sadece kalkınma stratejilerinin belirlenmesinde değil, aynı zamanda afet yönetimi gibi kritik alanlarda da stratejik yaklaşımların geliştirilmesinde rol oynamıştır. Bu bağlamda, çalışma, Türkiye’nin kalkınma planlarında afet yönetiminin zaman içinde önemli bir dönüşüm geçirdiğini ortaya koymaktadır. İlk başlarda sınırlı bir şekilde ele alınan afet yönetimi, özellikle 1999 Marmara Depremi sonrası daha fazla öncelik kazanmış ve 8. ve 12. Kalkınma Planları'nda bu değişim belirgin bir biçimde görülmüştür. Çalışmanın bulguları, afet yönetimi anlayışının genellikle felakete müdahale odaklı kaldığını ve sistematik bir yaklaşımın eksik olduğunu göstermektedir. Özellikle 12. Kalkınma Planı’nda afet yönetimi bütünsel bir şekilde ele alınmak istense de, uygulama seviyesindeki zorluklar, planın etkinliğini sınırlamaktadır. Bu zorluklar arasında kurumlar arası entegrasyon eksiklikleri ve afet risk azaltma stratejilerinin yetersizliği öne çıkmaktadır. Ayrıca, 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş ve Hatay merkezli deprem, afet yönetimi reformlarının yetersizliğini ve stratejik planlamaların eksikliğini açıkça gözler önüne sermiştir. Bu durum, afet yönetimi uygulamalarının daha analitik bir yaklaşımla yeniden ele alınmasını zorunlu kılmaktadır. Sonuç olarak, Türkiye’deki afet yönetimi yaklaşımlarının, uzun vadeli kalkınma hedefleriyle daha etkin bir şekilde entegre edilmesi gerektiği söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Ulusal Kalkınma Planları, Afet Yönetimi, Türkiye, Bütünleşik Afet Yönetimi
This study examines the place of disaster management in Turkey's national development plans and the developments in this field. Turkey's planned development process was formalized with the 1961 National Constitution and became an important tool in achieving the economic, social and institutional goals of the state. National development plans have played a role not only in determining development strategies but also in developing strategic approaches in critical areas such as disaster management. In this context, the study reveals that disaster management in Turkey's development plans has undergone a significant transformation over time. Disaster management, which was dealt with in a limited manner at first, gained more priority especially after the 1999 Marmara Earthquake and this change was evident in the 8th and 12th Development Plans. The findings of the study show that the understanding of disaster management is generally focused on disaster response and lacks a systematic approach. Especially in the 12th Development Plan, although disaster management is intended to be handled in a holistic manner, difficulties at the implementation level limit the effectiveness of the plan. Among these challenges, lack of inter-institutional integration and inadequacy of disaster risk reduction strategies stand out. Moreover, the earthquake on February 6, 2023, centered in Kahramanmaraş and Hatay, clearly demonstrated the inadequacy of disaster management reforms and the lack of strategic planning. This situation necessitates a reassessment of disaster management practices with a more analytical approach. In conclusion, it can be said that disaster management approaches in Turkey should be more effectively integrated with long-term development goals. Keywords: National Development Plans, Disaster Management, Turkey, Integrated Disaster Management