Akademik Veri Yönetim Sistemi
ULUSLARARASI İSTİKLÂL MARŞI’NIN KABULÜNÜN 100. YILI ve TÜRK DÜNYASI EDEBİYATLARINDA HÜRRİYET FİKRİ SEMPOZYUMU, Erzurum, Türkiye, 18 - 19 Haziran 2021, cilt.1, ss.41-62
Milli marşlar bilhassa ulus-devletler döneminde ülkelerin milli
varlığını temsil eden en temel sembollerden biri olmuştur ve genellikle temel
milli sembollerden bir diğeri olan bayrakla birlikte değerlendirilmiştir. Bu
çalışmada Orta Asya ve Kafkasya’daki Türk cumhuriyetlerinin milli
marşlarının karşılaştırmalı tema analizi yapılmaya çalışılmıştır. Öncelikle her
bir ülkenin marşının doğru çevirisi verilmeye çalışılmış, daha sonra da marşın
muhtevası tematik olarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise
ülke marşlarındaki temalar karşılaştırılmış ve tarihi bağlam içerisinde
mukayeseli bazı sonuçlara ulaşılmıştır. Bu sonuçların belirlenmesinde siyasi
tarih, siyaset bilimi, siyaset felsefesi, siyasi ideolojiler ve siyasi kültür gibi
farklı alanlardaki kavram ve imajlardan yararlanılmıştır. Yapılan analizlerde
Türki cumhuriyetlerden Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve
Türkmenistan milli marşlarının barış, özgürlük, dostluk, halk, ilerleme, gibi
bazı kavramlarla ilgili vurgularının, sosyalist geçmişin izlerini taşıdığı tespit
edilmiş, bu marşların milli bir tarih bilincinden ve gelecek tasavvurundan uzak şekilde pasif bir milli hüviyet göstermesinin ise geniş Rus siyaset ve
paradigmasının etkisi olduğu değerlendirilmiştir.
Bağımsızlık sonrasında milli marşlarda milli kimlik ve kültüre uygun
bir içerik dönüşümünün gerçekleşmemesi de bu ülkelerdeki siyasi ve
entelektüel elitin Sovyetler Birliği döneminde şekillenen zihniyet yapılarının
devam etmesiyle açıklanmaktadır. Azerbaycan milli marşı ise Sovyet siyasi
hâkimiyetinden ve kültürel nüfuzundan önce ve bağımsızlık mücadelesi
verilen bir dönemde yazılmış olması itibariyle milli bir ruha ve bilince
dayandığı neticesine ulaşılmıştır.