Jean Baptıste Vanmour’un Gözüyle Türk Ev Mimarisi ve İçindeki Yaşantı


Creative Commons License

Aktoprak S.

Palmet Dergisi/Journal of Palmette, sa.4, ss.19-30, 2023 (Hakemli Dergi)

Özet

Osmanlı Devleti’nin batılılaşma hareketlerinin başladığı Lale Devri’nde İstanbul’a gelen ve ölene kadar burada yaşayan Jean Baptiste Vanmour, fotoğraf makinesinin henüz icat edilmediği dönemde yapmış olduğu çalışmalar önemli görsel belge niteliği kazanmıştır. Ayrıca Osmanlı yaşantısına büyük ilgi duyan, Batı dünyasının merakını gideren bu görsel belgeler, Avrupa’da Turquerie olarak adlandırılan bir modanın başlamasına da vesile olmuştur. Vanmour, çok başarılı gözlemler yapan ve çok detaycı bir ressamdır. Geleneksel Türk ev mimarisinin, cumbalı odasını mekân olarak kullandığı tablolarında; Türk örf, adet, gelenek ve göreneklerine de yer vermiş, bu öğelerin günümüze kadar ulaşmasına katkı sağlamıştır. Ayrıca Jean Baptiste Vanmour’un incelediğimiz tablolarında kullanılan mekân, Osmanlı dünyasının hem dışa kapalı yaşantısını sürdürdüğü geleneksel yapıyı hem de batılılaşma olarak ifade edeceğimiz kültürel değişimleri açıkça göstermesi açısından da son derece önem arz etmektedir.

Jean Baptiste Vanmour, who came to Istanbul during the Tulip Era, when the westernization movements of the Ottoman Empire began, and lived here until his death, gained the quality of an important visual document for the works he carried out when the camera was not yet invented. In addition, these visual documents, which took great interest in Ottoman life and satisfied the curiosity of the Western world, also contributed to the start of a fashion called Turquerie in Europe. Vanmour is a painter who makes very successful observations and is very detailed. In the paintings of traditional Turkish house architecture, in which the bay window is used as a place; It also included Turkish customs, traditions and customs, and contributed to the survival of these items until today. In addition, the space used in Jean Baptiste Vanmour's paintings is extremely important in terms of clearly showing both the traditional structure in which the Ottoman world continued its closed life and the cultural changes that we will describe as westernization.