Türkler, İslamiyet öncesi ve sonrası dinî mûsikîye önem vermiş bir millettir. Dinî mûsikîye verilen bu önem İslamiyet öncesi şaman geleneğindeki ritüellerde, İslamiyet sonrası ise dinî formların çeşitliliğinde ve bestelenen eser sayısında görülmektedir. Bestekârların tamamına yakınında tasavvufi bir yetkinliğin varlığından söz etmek mümkündür. Bu yetkinliğin melodiye yansıması, mûsikîşinaslarca ortaya konulan eserin mükemmele yakın olmasında en önemli neden olarak kabul edilir. Naat, Hz. Muhammed'i öven sözlerden mürekkep bir dinî şiir ve bu sözler üzerine bestelenen bir dinî mûsikî türüdür. Naat formu İslam kaynaklı edebiyat içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Arap, İran ve Türk edebiyatlarında bu formda eserlerle sıklıkla karşılaşılmaktadır. Divan şairlerinin hemen hepsi bu formda eserler kaleme almışlardır. Ancak, günümüzde güftesi Mevlânâ'ya, bestesi Itrî'ye ait olan Naat, mûsikî camiasınca daha çok benimsenmiş ve icra edilir olmuştur. Naatlar hem cami hem de tekke mûsıkîsinin ortak formlarındandır. Dinî mûsikîmizde Mevlevî ayin formu; gerek güfte gerek makam ve gerekse usûl yönünden oldukça zengin bir muhtevaya sahiptir. Naat genellikle Mevlevî ayinleri öncesi icra olunduğu için en az Mevlevi ayini kadar önem arz etmektedir. Bu sebepledir ki bestekârlar ve güftekârlar naat formunun güftesi ve bestesi hususunda oldukça titiz davranmışlardır. Bu çalışmada, güftesi Mevlânâ'ya, bestesi Itrî'ye ait olan Naat'ın makam-güfte analizi yapılarak yorumlanmıştır. Elde edilen bulgular sonuç kısmında değerlendirilmiştir
The Turks are a nation who has given importance to religious music before and after Islam. This value given to religious music is seen in rituals in shamanist tradition before Islam and also in diversity of religious forms and in the number of composed works after Islam. It is possible to talk about the presence of a sufistic competence in almost all composers. The reflection of this competence to melody is accepted as the most important reason why music lovers composed nearly wonderful works. Naat is a religious poem consisting of words praising the Prophet Mohammed and a religious musical genre composed on these words. Naat form, holds an important place in the literature of Islamic origin. The works of this form is often encountered in the Arab, Iranian and Turkish literatures. Almost all Ottoman poets wrote works in this form. However, Naat whose lyrics belong to Mevlana and composition to Itri is more adopted and performed nowadays. Mevlevi mass form in our religious music has a considerable rich content both in terms of lyrics, mode and of tempo. As Naat is generally performed before Mevlevi masses it has at least as importance as Mevlevi mass. Naat is one of the common forms which used in both mosque and lodge. Because of this reason composers and lyricists made tiny distinctions on lyrics and composition of Naat form. In this study, Naat whose lyrics belong to Mevlana and composition to Itri is interpreted by analysing mode and lyrics. The findings obtained are evaluated in conclusion
