Akademik Veri Yönetim Sistemi
Online Journal of Music Sciences, cilt.10, sa.3, ss.462-477, 2025 (Scopus)
Bu çalışma, lise öğrencilerinin arabesk müziğe yönelik metaforik algılarını incelemektedir. Arabesk müzik, Türkiye’de özellikle düşük gelirli kesimlerin yaşadığı duygusal ve sosyal sıkıntıları yansıtan bir tür olarak öne çıkmıştır. Ancak, zamanla farklı toplumsal gruplarca da benimsenmiş ve popüler kültürün bir parçası haline gelmiştir.
Araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin arabesk müzik kavramına ilişkin metaforik algılarını belirlemektir. Bu bağlamda, lise öğrencilerinin arabesk müziği nasıl tanımladıkları, ona ilişkin hangi metaforları kullandıkları ve bu metaforları hangi kategoriler altında topladıkları incelenmiştir.
Araştırmada, Erzurum’daki liselerde öğrenim gören 382 öğrenciye açık uçlu bir soru sorularak, arabesk müziği bir varlığa benzetmeleri ve nedenini açıklamaları istenmiştir. Veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir.
Araştırmadan elde edilen veriler doğrultusunda öğrenciler tarafından 107 farklı metafor üretildiği görülmüştür. Öğrencilerin büyük bir kısmı arabesk müziği olumsuz bir şekilde tanımlamış, en çok kullanılan metaforlar “hayat”, “biber” ve “aşk” olmuştur. Metaforlar 10 kategoriye ayrılmış ve en yaygın kategori “Acı verici/hüzünlendirici yönüyle arabesk müzik” olarak belirlenmiştir. Ayrıca, arabesk müziğin bağımlılık yapıcı, iyileştirici, geçmişi anımsatıcı ve huzur verici yönleri de belirli oranlarda vurgulanmıştır. Cinsiyet ve sınıf seviyelerine göre algılar farklılık göstermekte olup, özellikle üst sınıf öğrencilerinin arabesk müziğe yönelik daha olgun ve sakinleştirici bir bakış açısına sahip olduğu gözlemlenmiştir.
Sonuç olarak, öğrencilerin arabesk müziğe ilişkin algılarının, toplumda yaygın olan olumsuz yargıları yansıttığı söylenebilir. Ancak bazı öğrenciler tarafından da duygusal rahatlama sağlayan bir tür olarak değerlendirilmektedir. Araştırma, gençlerin arabesk müzikle kurduğu bağın kimlik ve kültürel aidiyet süreçlerinde önemli bir rol oynadığını göstermektedir.