Akademik Veri Yönetim Sistemi
100. YILINDA BÜYÜK TAARRUZ VE BAŞKOMUTANLIK MEYDAN MUHAREBESİ, Afyonkarahisar, Türkiye, 26 Ağustos 2022 - 28 Ekim 2023, cilt.1, sa.84, ss.54-85
Özet
Başkomutanlık Meydan Muharebesi veya Büyük Taarruz olarak tarihte yerini almış olan bu harbin öncesi, bizzat Mustafa Kemal’ın planlaması ve yönlendirmesi ile işgal devletleri İngiltere, Fransa ve İtalya nezdinde yapılmış diplomatik girişim veya diplomatik taarruzu mevcuttur.
Sakarya Savaşı sonrası Yunan ordusuna son darbenin vurulup Anadolu’dan atılması için iyi bir hazırlık sürecine ihtiyaç vardı. Türk ordusunun Baş Komutanı Mustafa Kemal hem Yunanlıları hem de işgal devletlerini uyandırmadan ama Yunanlılara da fazla zaman kazandırmadan taarruz hazırlığını gerçekleştirmek istiyordu. Bu amaç doğrultusunda Hariciye Vekili Yusuf Kemal (Tengirşek) Bey’i Şubat 1922’de Avrupa’ya göndermiştir. Yusuf Kemal Bey Paris ve Londra’da girişimlerde bulunurken; işgal devletleri de Yunanlılara zaman kazandırmak için mütareke teklifinde bulunmuşlardır. Ankara Yunanistan’ın hemen kabul ettiği mütarekeye cevap hazırlığı içinde iken müttefikler bu sefer bir nota ile barış teklifinde bulunmuşlardır.
Yusuf Kemal Bey bu gelişmeler üzerine Ankara ile temas halinde bu görüşmelere katılmış, barış teklifinin içeriği ortaya çıkınca görüşmeler kesilmek durumunda kalmıştır. Yeniden bir harbe gerek kalmadan barışın gerçekleşmesinin arzu edildiği anlayış ve algısını oluşturmak için bu sefer de Dahiliye Vekili Ali Fethi (Okyar) Avrupa’ya gönderilmiştir.
Ali Fethi Beyin Temmuz1922’de başladığı bu diplomatik ziyaretler, Büyük Taarruz kazanıldıktan sonra ki günlere kadar devam etmiştir.
Bu çalışmada Sakarya Savaşı ile Başkomutanlık Meydan Muharebesi arasındaki Yusuf Kemal (Tengirşek) ve özellikle Ali Fethi Bey’in diplomasi çalışmaları ele alınarak; bu zaman diliminde Atatürk’ün savaş ve diplomasiyi nasıl ve hangi şartlar içerisinde yürüttüğü ve nasıl sonuçlandığı, günümüze nasıl bir projeksiyon tutuğu ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Diplomasi, Büyük Taarruz, Ali Fethi (Okyar) Yusuf Kemal (Tengirşek), İngiltere, Fransa, İtalya.