DOĞU ANADOLU KAYA RESİMLERİ IŞIĞINDA DOYUMLU KAYA PANOLARI


GÜNAŞDI Y.

Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, cilt.0, sa.39, ss.391-407, 2016 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Paleolitik Çağ'dan itibaren insanlar duygu ve düşüncelerini anlatmanın yollarını aramışlardır. Bu yollardan birisi de mağara duvarlarına ve kayalık alanlara yapılan ve adeta o devrin iletişim aracı olan kaya resimleridir. Kaya resimlerinde insanlar, doğa ile mücadelelerine, tabiatla olan ilişkilerine ve inanç şekilleri olan bir takım ritüellere yer vermişlerdir. Dünyanın hemen hemen birçok bölgesinde rastlanan kaya resimleri, ait oldukları bölgeye ve kültüre göre farklı özellikler göstermektedirler. Orta Asya'da M.Ö. IV. Binyıl başlarında ortaya çıkan ve atlı göçebe kültürün erken evrelerini oluşturan Türk kültürü ise kaya resimleri bakımından zengin bir kültürü temsil eder. Moğolistan'dan başlayıp Anadolu'ya kadar uzanan geniş coğrafyada rastlanan kaya resimleri, erken dönem konar-göçer Türk boylarının yaşam tarzlarını, inançlarını, otlaklarının sınırlarını ve pastoral hayatlarını ifade eder. Daha çok kazıma-dövme-çizgi ve boyama tekniğinde yapılan bu resimlerde çoğunlukla at, atlı süvari, yırtıcı hayvanlar, dağ keçisi, geyik vb. hayvanlar tasvir edilmiştir. Anadolu'nun kaya panoları bakımından zengin bir bölgesini oluşturan Kuzeydoğu Anadolu-Doyumlu Kaya resimleri, çeşitlilik bakımından büyük bir zenginliğe sahiptir. Toy sahneleri, atlı süvari, insan ve hayvan tasviri vb. birçok kompozisyonu bünyesinde barındıran Doyumlu Kaya Panoları, bölgedeki diğer kaya panoları ile birlikte, Anadolu'nun erken dönem Türk kültür tarihi hakkında önemli veriler sunarlar.
The people have looked for ways to express their feelings and thoughts since the Paleolithic Age. One of the these ways is rock paintings , which were communication tools of this age and were painted on walls in cave, on shelter and on rocky areas. The people gave place in their lives to a number of rituals in their relationship with nature and in the struggle with nature. The rock paintings, found in everywhere in world, show different characteristics according to the region and culture to which they belong. Emerging at the beginning of the fourth thousand years BC, in the Central Asia and forming stages of nomadic culture, Turkish culture represents a rich culture in terms of rock paintings. The rock paintings founded in the wide region extending from Mongolia to Anatolia, are with regarded to about beliefs, lifestyles, pastoral lifes of Turkish tribes. In these rock painting made with scraping-tattoo-line and painting techniques are mostly depicted horses, cavalry, wild animals, mountain goats, deer and so on. Northeast Anatolia-Doyumlu rock paintings, which are a rich area of Anatolia in terms of rock panels, have a great wealth. Incorporating a lot of compositions as Toy scenes, depictions of people and animal etc Doyumlu Rock Paintings provide very important knowledge about Turkish cultural history along with other rock panels in the region.