Akademik Veri Yönetim Sistemi
Journal of Laboratory Animal Science and Practice, cilt.2, sa.2, ss.105-110, 2022 (Hakemli Dergi)
Tavşan gerek fiziksel özellikleri gerekse çalışma kolaylığı nedeniyle biyolojik araştırmaları için oldukça uygundur.
Tavşanlardan ötenazi işlemine gerek kalmaksızın suni vajen yardımıyla sperma alınabilmesi sayesinde biyoteknolojik
çalışmalar kolaylıkla yürütülmektedir. Tavşan spermasının işlenmesi ve saklanması; mevcut kirlilik, lipid peroksidasyona aşırı
duyarlılık, dondurma çözdürme sonrası total ve progresif motilite değerlerinde düşüklük sebebiyle tecrübe gerektirmektedir.
Benzer şekilde mevsim ve sperma alma sıklığı da sperma kalitesini etkilemektedir. Tavşanlarda suni vajen (SV) ve
elektroejekulatör (EE) ile sperma alınması başlıca kullanılan yöntemlerdir. SV, anestezi gerektirmemesi ve elde edilen
spermanın kalitesi bakımından EE’ye göre daha sık tercih edilmektedir. Tavşanlarda kullanılan en yaygın sperma sulandırıcısı
TCG (313.8 mM Tris, 103.1 mM sitrik asit ve 33.3 mM glukoz) yumurta sarısı (%10-20) sulandırıcısıdır. Tavşan spermasının
uzun süreli saklanmasında kullanılan kriyoprotektan maddeler spermanın kriyoprezervasyon başarısını etkileyebilmektedir.
Bu amaçla, tavşanlarda sıklıkla dimetil sülfoksit (DMSO) ve amid türevleri kullanılmaktadır. Ayrıca tavşanlarda sperma hızlı ve
yavaş yöntemler kullanılarak dondurulmaktadır. Bu alanda yapılan çalışmalar spermanın dondurulduktan sonra fertilizasyon
yeteneğinin azaldığını göstermektedir. Bu yüzden tavşanlarda spermanın saklanması konusunda ileri düzey çalışmalar
yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu derlemede tavşan spermasının kısa ve uzun süreli saklanmasındaki güncel gelişmeler
hakkında bilgi vermesi amaçlanmaktadır.