TANRI EİDURU’NUN GÖLGESİNDE BİR URARTU KENTİ AYANİS ‘30 YILI AŞAN BİR ARKEOLOJİK SERÜVEN‘, Işıklı,M,AKIN ARAS,A., Editör, Zora Books , İstanbul, ss.79-106, 2021
Urartu Krallığı’nın zirve yaptığı yıllarda, tahtın sahibi olan Argişti oğlu Rusa MÖ 673/2 yılları arasında inşa ettirdiği Ayanis kentine, eşsiz bir Tapınak Kompleksi yaptırmıştır. Tapınak yazıtından bildiğimiz üzere Argişti oğlu Rusa, bu yapıyı baş Tanrı Haldi’ye adamıştır. Yaklaşık 2670 yıl sonra gün yüzüne çıkartılan bu alan, Urartu kültürüne dair bildiklerimizi yeni baştan yazdırmış ve Urartu kültür envanterine on binlerce eser kazandırmıştır. Tapınak Alanı’na dair yayımlanan onlarca makale ve kitapta Tapınak Alanı’nın kabaca 30x30 m’lik bir alanı kapladığından bahsedilse de son dönem kazı çalışmalarında planının kare bir şekle sahip olmadığı ortaya konmuştur. Bununla birlikte tapınak avlusunun hemen doğusunda, daha önce hiçbir Urartu kentinde benzerini görmediğimiz bir yapı daha ortaya çıkartılmıştır. “Podyumlu Salon” olarak isimlendirdiğimiz bu kutsal mekân ile birlikte yapıların bir bütün olarak değerlendirilmesi ve bu alanın tapınak kompleksi olarak isimlendirilmesi gerektiğinin kanaatindeyiz. Ayrıca unutulmamalıdır ki, bu yapının kuzeyinde hâlen kazılmayı bekleyen ve belki tapınak avlusuyla bağlantısı bulunan yapı sıraları yer almaktadır. Çeşitli dinî seremonilerin yürütüldüğü Tapınak Kompleksi, temel olarak Tapınak Avlusu, Çekirdek Tapınak, Tapınak Depo Odaları, Kuzey Odalar ve Podyumlu Salon’dan oluşmaktadır.