İslam Düşüncesinde Kaderci Anlayışın Sosyal ve Kültürel Temelleri


Creative Commons License

ÖZTÜRK R.

KADER Kelam Araştırmaları Dergisi, cilt.9, ss.127-156, 2011 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 9
  • Basım Tarihi: 2011
  • Dergi Adı: KADER Kelam Araştırmaları Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.127-156
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmada insan doğası, insanın ilahi varlık karşısında kendisini hiç hissetmesinin sonuçları, Kur’an’daki kader konusu ele alınırken takip edilmesi gereken yöntemler ve günümüzdeki Sünnî anlayıştaki durum değerlendirilecektir. Ayrıca bu çalışmada İslam düşüncesi içerisinde oluşan kader inancının, Yaratıcının varlığı karşısında kendini yok sayan, kendi bireysel özelliklerini ve öz varlığını kabul etmeyen bir mümin inancının oluşumu değerlendirilecektir. Kişiyi böyle bir inanca götüren unsur kişinin kendisinin ilaha yokluk derecesindeki itaatidir. Allah’ın birliğinin kabulü, O’na hiçbir şekilde ortak koşulmaması inancı kişinin zaman zaman kaderci bir anlayışı benimsemesine neden olmaktadır. Çünkü Kadercilerin iddialarına göre kişi eğer kendi fiilini yarattığını iddia ederse o zaman insanın yaratıcı olması gerekir. Hâlbuki yaratıcılık sadece Allah’a mahsustur. Kulun kendi fiillerini yarattığını söylemek Allah’a ortak koşmaktır. İnsanın bazen bireysel varlığını ortadan kaldırıp ilaha teslimiyette yok etmesi kadercilikte önemli bir etkendir. İnsanın doğal olarak kolaycılığa kaçması ve bu şekilde sorumluluktan kaçmaya çalışması, Kur’an’da ve Hadiste kaderciliği savunmada kullanılabilecek yeterli miktarda malzeme bulunması kaderciliğin İslam toplumunda yer edinmesinin önemli etkenlerindendir. 

Abstract In general, the Islamic concept of fate in the Kalam can be considered as a fatalist. Although the date in the presence of free will approach sought to be of secondary importance of this approach is known. There are several social and political factors in the spreading of Fatalistic belief. In this study, the cultural, psychological and sociological factors will be assessed. Individuals own the divine power against ignoring the people shortcuts to escape, the responsibility to get out of work, in the Koran and Hadith in the fatalistic sense of defense available materials to find this understanding of the Islamic society, a place important factors are the. In preIslamic Arab society the existing fatalist approach, suggesting the fate of the Hadith in shaping understanding and interpretation of Sufi fatalist approach to see again in this approach are the important factors affecting.