Akademik Veri Yönetim Sistemi
Schriften zur Sprache und Literatur VIII, Prof. Dr. Tahir Balcı Prof. Dr. Ali Osman Öztürk Prof. Dr. Munise Aksöz, Editör, Çizgi Kitabevi, Konya, ss.37-48, 2024
Osmanlı
İmparatorluğu'nun son dönemlerinde, otuz üç yıl boyunca tahtta kalan/hüküm
süren II. Abdülhamid, 1909 yılında meclis kararıyla tahttan indirilir ve
Selanik'e sürgün edilir. Bu sürgün, Osmanlı tarihinde bir padişahın meclis kararıyla
tahttan indirilmesi ve İstanbul dışına sürgün edilmesi açısından bir ilktir.
Selanik'te geçirdiği üç buçuk yıl boyunca, Alatini Köşk’ünde yaşar ve bu süre
zarfında, dönemin siyasi akımları ve ihtilalci fikirlerin merkezi olan bu
şehirde derin bir iç muhasebe sürecine girer. Zülfü Livaneli'nin "Kaplanın
Sırtında" adlı eseri, Abdülhamid'in bu dönemini, onun tahttan
indirilişinin ardından yaşadıklarını ve psikolojik durumunu, dönemin siyasi ve
sosyal yapısını ele alarak anlatmaktadır. Livaneli, eserinde Abdülhamid'in iç
dünyasına odaklanırken, aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş dönemine
ışık tutar ve tarihin bu önemli figürünün insan yönünü gözler önüne serer.
Eser, tarihi bir figürün kişisel deneyimleri üzerinden birey, toplum, devlet ve
iktidar kavramlarını sorgulayan derin bir anlatıya sahiptir. Livaneli'nin bu
romanı, tarihi olayları ve kişilikleri çağdaş bir anlatımla ele almasıyla
dikkat çeker. Döneme ilişkin tarih çalışmalarından ve hatıratlardan yararlanılarak
kaleme alınan bu roman, tarihsel roman olgusu üzerinden incelenecektir. Tarihi
bir roman olma özelliği taşıyan “Kaplanın Sırtında” ile tarihe ışık tutularak,
tarihi olayların bir kez daha günümüze taşındığı görülebilir. Livaneli, kaleme
aldığı söz konusu eseriyle okuru son dönem Osmanlı İmparatorluğu içerisinde
yolculuğa çıkartır. Tarihsel ve toplumsal gerçekliklerin konu edildiği bu
roman, tarihi bir roman olma özelliğinin yanı sıra dönemin uyarlamalarına
yapılmış yeni bir katkı olarak da görülebilir.