Akademik Veri Yönetim Sistemi
4. Uluslararası 22. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, 13 - 19 Aralık 2020, ss.212-215
Giriş-Amaç: Hasta memnuniyeti, sağlık kurumlarında verilen hizmetin kalitesini değerlendirmede kullanılan temel kriterlerden biridir. Hizmetten memnun olan kişiler genel olarak sağlık personelinin önerilerine daha fazla dikkat etmektedir. Türkiye’de sağlık memnuniyeti ile ilgili yapılan en kapsamlı araştırma bu olmakla birlikte sonuçları analitik yöntemlere analiz edilmediğinden bu çalışmaya ihtiyaç duyulmuştur. Çalışmamızda, Türkiye’deki bireylerin sağlık hizmetlerini kullanımı, memnuniyet düzeylerinin değerlendirilmesi ve memnuniyeti etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Gereç-Yöntem: Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından 2016 yılında yapılan Yaşam Memnuniyeti Araştırmasının verilerinin kullanıldığı kesitsel tipteki araştırmamızın evreni Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde bulunan hanelerdeki 18 ve üzeri yaşta T.C. vatandaşları ile yabancı uyruklu kişilerdir. Tüm Türkiye’yi temsil edecek düzeyde örneklem sayısına ulaşmak için Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kayıtları baz alınarak katılımcılar randomize olarak seçilmiştir.
TUİK tarafından uluslararası ölçeklerin Türkçe geçerlilik ve güvenirliği yapılarak elde edilen anket soruları örnek hanehalkında yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmış ve bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Çalışma için Erzurum Atatürk Üniversitesinden etik kurul onayı alınmış, sonrasında TUİK’ten mikro verilerin kullanımı için izin alınarak analiz için gerekli değişkenler ayıklanmış ve SPSS 21.0 (IBM, USA) programı ile istatistiksel analizler yapılmıştır. Tek değişkenli analizlerde, nominal veriler karşılaştırılırken Ki-kare testinden faydalanılmıştır. Ana bağımlı değişken olan sağlık hizmetlerinden mutluluk düzeyi ordinal olduğu için etkileyen faktörler ordinal regresyon analizi ile çok değişkenli olarak analiz edilmiştir, p değeri <0,05 anlamlı kabul edilmiştir.
Bulgular: Araştırmamıza 4035 (%44,9) erkek ve 4946 (%55,1) kadın olmak üzere toplam 8981 kişi dahil edilmiştir.
Ortalama yaş 44,5 ± 16,4 (yıl) ve ortalama eğitim süresi 7,4 ± 4,8 yıldır. Katılımcıların hastalandıklarında ilk başvurduğu sağlık kuruluşu %52,3 Devlet Hastanesi daha sonra %31,7 ile Aile Hekimliği ve %11,4 ile Özel Hastanelerdir. Katılımcıların %72,9’u kendilerini hayatta en çok mutlu eden şeyin ‘Sağlık’ olduğunu belirtmiştir. Sağlık hizmetlerinden memnun olanların oranı %76,2’dir. Memnuniyeti etkileyen faktörler ordinal regresyon ile çok değişkenli olarak analiz edildiğinde; eğitim süresi artıkça memnuniyet olasılığı 0,938 kat düşmektedir (%95 G.A 0,923-0,952) (p<0,001), erkeklerin sağlık hizmetlerinden memnuniyet olasılığı ise kadınlara göre 1,211 (%95 G.A 1,064-1,379) kat yüksektir (p:0,003). Bununla birlikte çalıştığı kurum doktorunu tercih edenlere göre ASM ve Devlet Hastanesini tercih edenlerin sağlık hizmetlerinden memnuniyet olasılığı sırasıyla 1,627 ve 1,608 kat artmaktadır (%95 G.A 1,084-2,441 ve 1,078-2,398) (p:0,019 ve p:0,020).
Sonuç ve Öneriler: Sağlık hizmetlerinde birinci basamak sağlık kuruluşları yüksek oranda tercih edilmemesine rağmen hizmetlerden memnuniyet iyi seviyededir. Toplumun çoğunluğu sağlık hizmetlerinden memnun olmasına rağmen özellikle birinci basamak sağlık kuruluşlarına yönelik memnuniyetin ve hizmet kalitesinin geliştirilebilmesi için niteliksel çalışmalar ile araştırılmalıdır.
Anahtar Kelimeler: aile hekimliği, memnuniyet, sağlık hizmetleri, TUİK