Kimya eğitimi araştırmalarında yaygın konular ve güncel eğilimler [Davetli Konuşma]

Sözbilir M.

9. Ulusal Kimya Eğitimi Kongresi, Artvin, Türkiye, 9 - 11 Ekim 2025, (Yayınlanmadı)

  • Yayın Türü: Bildiri / Yayınlanmadı
  • Basıldığı Şehir: Artvin
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Özet

Kimyanın bir bilim dalı olarak gelişimi oldukça uzun bir zaman dilimine yayaılmasına rağmen bu bilgilerin ne kadarının ve nasıl gelecek nesillere etkili bir şekilde öğretilebileceğini konu edinen kimya eğitiminin tarihi o kadar eskiye gitmemektedir. 18. yüzyılın ortalarına kadar bağımsız bir bilim olmaktan ziyade daha çok tıp biliminin bir parçası olarak görülen kimya bilimi 18. yüzyılın ortalarından itibaren İngiltere ve Amerika da bağımsız bir bilim disiplini olarak yerleşmeye başlamıştır. Kimyanın bir disiplin olarak kabul edilmesinden sonra ortaya çıkan temel sorunlardan birisi öğretilmesi gereken kimya içeriğinde bir standardizasyonun sağlanmasıdır. Bu ihtiyaç ise beraberinde öğretim programı (müfredat) geliştirme ihtiyacını doğurmuştur. Profesyonel anlamda öğretim programı geliştirme çalışmaları üniversite düzeyinde başlamış olmasına rağmen, bu çalışmaların yaygınlaşması ve kimya eğitimi araştırmalarının ortaya çıkması ancak 20. yüzyılın ikinci yarısına denk gelmektedir. Her ne kadar bu döneme kadar kimya eğitimi araştırması olarak sayılan birçok yayın 1920’lerden itibaren özellikle bir Amerikan kimya eğitimi dergisi olan ‘Journal of Chemical Education’da yayımlanıyor olsa da bu çalışmaların hemen hepsi görgül (ampirik) bir araştırmaya dayanmayan daha çok kişisel deneyim ve görüşlerden ibaret çalışmalardan ibaretti.

 

Kimya öğretiminin modern kimyanın doğuşu olarak kabul edilen 18. yüzyılda başlamış olmasına rağmen kimya eğitimi araştırmalarının geçmişi yukarıda da bahsedildiği gibi ancak 1960’lara dayanmaktadır.  Oldukça yeni bir disiplin olan kimya eğitiminin araştırma alanı kimya ile eğitim bilimlerinin kesişim noktasında yer almaktadır. Kimya eğitimi araştırmaları etkili ve verimli bir kimya öğrenimini sağlayabilmek için gerekli olan içeriğin her bir öğretim düzeyi için ne olacağının (öğretim programı); bu içeriğin hangi sırada ve hangi yöntem ve tekniklerle öğretilebileceğinin (yöntem bilgisi); öğretilen bu içeriğin öğrenciler tarafından nasıl ve ne kadarını öğrenilebildiğini (ölçme ve değerlendirme bilgisi) ve tüm bu süreçlerin etkin bir şekilde yürütülüp yürütülemediğinin ve yaşanan aksaklıkların tespit edilip üstesinden gelmeyi amaçlayan bir dizi etkinliği içermektedir. Bu yönüyle ele alındığında kimya eğitimi bir araştırma alanı olarak hibrit bir disiplindir. Doğası gereği hem eğitim bilimlerinin temel bilgilerini, hem temel araştırma yöntem bilgisini hem de kimya alan bilgisine sahip olmayı gerektirir.

 

Bu konuşmada kimya eğitimi araştırmalarının geçmişten günümüze doğru gelişim seyri ele alındıktan sonra güncel olarak çalışılan konuların neler olduğu veriye dayalı olarak kapsamlı bir analize tabi tutularak sunulacaktır. Çalışmada hem metin analiz, hem de bibliyoemtrik analiz yöntemleri bir arada kullanılarak yapılan çalışmaların mevcut durumu ve geleceğe yönelik eğilimler tartışılacaktır.

 

Anahtar Kelimeler: Kimya eğitimi araştırmaları, bibliometrik analiz, metin analizi, eğilimler