NASREDDİN HOCA, Doç. Dr. İbrahim Ethem Arıoğlu; Öğr. Gör. Dr. Özlem Aydoğdu Atasoy, Editör, IHLAMUR, İstanbul, ss.265-275, 2025
Türk Dünyasında
Nasreddin Hoca, Molla Nasreddin, Nasreddin
Efendi, Nasirdin Efendi, Nasredin Hoco, Koja Nasreddin, Nusreddin Hoca,
Nasradin, Nasır Hoca, Nasiruddin Hoca, Nasreddin Huca, Huca Efendi,
Hocanasriddin, Nasriddin Apandi, Huca, Cuha, Djufa. adlarıyla bilinen Nasreddin Hoca, Kazaklar arasında Kazakçanın fonetik özelliklerine uygun olarak Kocanasır adıyla adlandırılır.
Kocanasır, tüm Türk boylarına ortak şahsiyettir ve onunla ilgili
fıkralar ise Türklerin ortak mirasıdır. Kocanasır’ın ismi Türkçe hariç
Yunanca, Romence, Sırpça, Volgaca, Karkasça, Arapça, Farsça ve Çince
yazıtlarında da karşımıza çıkmaktadır. Bilimsel verilere göre, tüm dünyada yirmi
dört milletin kendi Nasreddin Hocası vardır. Ayrıca
günümüzde Kocanasır’ın ibretli hikâyelerinin birçok dile çevrilmesi
sonucu onu tanımayan yoktur. Tüm dillerdeki fıkralarda Kocanasır, bütün hayatını
insanlara doğru yolu göstermeye çalışmış, ahlak ve öğreti dolu vaazlar vermiş
bir şahsiyettir. Türk boylarının ise hiciv üstadıdır. Modern edebiyatta ironi
ve alaycılık türünün kurucusu olarak kabul edilir. Onun sözleri halk arasında o
kadar yaygınlaşmıştır ki, her devirde Kocanasır suretinde komik fıkralar
anlatılmıştır. Toplumun ve hayatın zorluklarını kahkahayla aşan Kocanasır,
bazen bilge, bazen aptal, bazen saf, bazen kurnaz, bazen de sivri dilli bir
hocadır.