Akademik Veri Yönetim Sistemi
Çocuk Sağlığı ve Gelişimi: Modern Yaklaşımlar ve Öneriler Cilt-1, Prof. Dr. Yusuf Kenan HASPOLAT,Prof. Dr. Sabahattin ERTUĞRUL, Editör, Orient Yayınları, Ankara, ss.84-102, 2023
Giriş: Gaz sancısı (kolik) ilk aylarda bebeklerde görülen ve bazen 5. aya kadar devam edebilen, genellikle aynı saatte başlayan, daha çok akşamları olan ve nedeni belli olmayan aşırı ve aralıksız ağlama ataklarının ön planda olduğu bir durumdur (1). Bebeklik dönemindeki bakım verenler için aşırı ağlama, en üzücü ve stres verici problemlerden biridir (2). Bazen ebeveynler bebeklerinin ağlamasını bebekte bir hastalık olması veya kendilerinin bebeğe yeterli bakım verememesi gibi düşünebilirler (3). Bu endişe, gereksiz telaş, kaygı, stres bozuklukları ve sık hastane başvurularına neden olabilir. Bebekler için ağlama genellikle doğal bir davranış ve düzenleyici bir işlev taşır.Bebekler açlık, bakımla ilgili ihtiyaçlar, sevgi ve ilgi beklentileri yanı sıra tıbbi sorunları olduğunu da ağlayarak dile getirmektedirler (3). Ebeveynler, zamanla bebeğin ağlama zamanlaması, süresi, yoğunluğu ve niteliğine dayanarak ağlama nedenini anlayabilirler. Bebeğin ihtiyaçları karşılandıktan sonra onu sakinleştirmek mümkündür (3,4). Bebekler genellikle ihtiyaçlarının hızlı ve etkili bir şekilde karşılanmasıyla ağlamayı kısa sürede durdurabilirler. Ancak, bazı bebeklerin sakinleştirilmesi zor olabilir ve ağlama tarzları daha uzun ve endişe verici olabilir. (5,6). Bebeklerde ağlama sorunundan bahseden ilk İngilizce raporda bu durum "bağırsaklarda ses ve guruldama" ile ilişkili olarak tanımlanmıştır (7). Ağlayan bebeklere ilaç vermek asırlık bir uygulama olmuştur. MS 2. yüzyılda, Yunan Doktor Galen, huysuz bebekleri sakinleştirme maksadıyla afyon reçetelemiş ve Orta Çağ'da Avrupa'da anneler ve sütanneler, her beslenmeden önce meme uçlarına afyon losyonları sürmüşlerdir. Alkol de genellikle bu amaçla bebeklere verilirmiş (8). Evrimsel bir perspektiften bakıldığında, ağlama bir bağlanma davranışıdır ve bebeğin birincil bakıcısına yakınlığını teşvik ederek hayatta kalmasını ve sosyal bağların gelişmesini sağlar (9). İnfantil kolik etyopatogenezi henüz tam aydınlatılamamış olmasına rağmen gastrointestinal sistemdeki işlevsel durumlar, psikososyal sorunlar ve sinir sisteminin olgunlaşmasında gerilik gibi hipotezler öne sürülmekle beraber kesin olarak kanıtlanmış bir mekanizma bulunmamaktadır (10). Kolik veya aşırı ağlama, genellikle 4-6 aylık dönemde kendiliğinden geçen bir durumdur; ancak, organik bir sorun olmaksızın bebek sürekli olarak ağlıyorsa ve sakinleştirilemiyorsa, bu durum aile üyelerinde yetersizlik duygusu ve kaygı oluşturabilir, aile içi iletişimi ve huzuru bozabilir.Aile içi şiddet eğiliminde artışa neden olabilmektedir. İnfantil koliğin uyku, yeme ve davranış bozukluğu sıklığını arttırabileceğine dair hipotezler de mevcuttur (10). İnfantil koliğin tanı ve tedavisi, ailelerin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi gereksiz hastane başvurularını ve abartılı tetkiklerin önlenmesi açısından da önemlidir (11). Koliğin etiyolojisinin kesin olarak aydınlatılamaması nedeniyle tedavide hem ilaç ve tıbbi ürünler hem de davranışsal yaklaşımlar olmak üzere birçok seçenek araştırılmıştır. Günümüzde infantil koliğin tedavisinde kanıtlanmış, bilimsel ve güvenilir bir yöntem bulunmamaktadır.