Bayburt Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, cilt.7, sa. 1, ss.1-19, 2024 (Hakemli Dergi)
Metaverse haberleşme teknolojisinin popülaritesinin gün geçtikçe artmasıyla pek çok çalışmaya konu olmaya başlamasına rağmen bu alandaki ölçek geliştirme araştırmalarının sayısı son derece azdır. Özellikle metaverse haberleşme teknolojisinin organik tarım turizm uygulamaları arasındaki ilişkisini ele alan bir ölçek çalışmasına rastlanmamıştır. Bu çalışma ile metaverse sanal evreninin organik tarım ürünleri ve tarım turizmi etkileşiminin değerlendirmesi için geçerli ve güvenilir bir veri toplama aracının geliştirilmesi sayesinde metaverse sanal evreninin organik tarım turizm uygulamaları arasındaki ilişkisini tespit edecek geçerli-güvenilir bir ölçme aracı ortaya koyarak bu konuda bir boşluğu doldurması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda araştırmanın ana materyalini anket yoluyla toplanan orijinal veriler oluştururken, çalışmanın ikincil veri kaynaklarını makaleler ve tezler oluşturmaktadır. Metaverse haberleşme teknolojisinin organik tarım turizm uygulamaları ile etkileşiminin tespit edilmesinde kullanılabilecek metaverse organik tarım turizm ölçeğinin (MOTTÖ) geliştirilmesinde madde havuzunun oluşturulmasından sonra uzman görüşü, pilot çalışma, normallik, geçerlik ve güvenirlik analizi aşamalarından oluşan bir süreç izlenmiştir. Verilerin analizi için SPSS 25.0 paket programından yararlanılmıştır. Bu veriler ile normallik, güvenilirlik ve geçerlik, f ve %, bağımsız örnek t, tek yönlü varyans, basit korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon analizleri yapılmıştır. Ölçme aracının geçerlik ve güvenirliğin test edilmesi amacıyla 92’si kadın, 69’u erkek olmak üzere toplam 161 gönüllü katılımcıdan elde edilen verilerle 30 maddeden oluşan “Bilgi ve Tutum”, “Sosyo-Psikolojik ve Çevresel Koşullar” ve “Deneyim, Gelişim ve Farkındalık” olarak adlandırılan üç faktörlü yapı belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre ölçekten alınabilecek minimum puanın 30, maksimum puanın 150, iç tutarlık kat sayısının 0.979, Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değerinin 0.934, faktörlerinin açıkladığı toplam varyans oranın ise 70.863 olduğu tespit edilmiştir. Yapılan çalışma neticesinde, MOTTÖ’nün geçerli, güvenilir bir ölçme aracı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Geliştirilen ölçeğin, üç boyutlu 30 maddeden oluşan yapısı ile ilerleyen zamanlarda metaverse sanal evreninin organik tarım ürünleri ve tarım turizmi ile etkileşimini belirlemeye ve ölçmeye yönelik yapılacak araştırmalarda, önemli bir ihtiyacı karşılayarak akademik anlamda katkı sağlayacağı düşünülmektedir.