Akademik Veri Yönetim Sistemi
Gazeteciliğe Giriş , Prof. Dr. HAKAN TEMİZTÜRK, Editör, ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI, Erzurum, ss.292-314, 2018
•Literatürde konvansiyonel gazetecilik şeklinde adlandırılan geleneksel gazetecilik mesleği, 1990'lı yıllardan itibaren tüm dünyada içerik üretim ve dağıtım tekniklerinin gelişimi ve aynı teknolojik donanımların 2000'li yıllarla birlikte daha da yaygınlaşmasıyla birlikte, tarihte eşi benzeri görülmemiş bir dönüşüm geçirmiştir. Bu yeni süreçte bilgi ve içerik üretiminin hacmi kadar, enformasyonun dolaşım hızı da artmış, klasik habercilik rutinleri tamamen değişerek, geleneksel gazetecilik uygulamaları yerlerini etkileşimli ortamlara bırakmıştır. •Gazetecilik Meslek Alanı •Gazetecilik mesleği, her şeyden önce, kamusal temsil ve denetim işlevine sahip bir pratiktir. Liberal medya yaklaşımı, geleneksel gazetecilik pratiğinin birincil işlevini toplumsal sistemin değerler alanını koruyup çevreyi gözetmek şeklinde tanımlamaktadır. Çağdaş demokratik toplumlarda yürütme, yargı ve yasama organlarından sonra dördüncü kuvveti temsil eden medya ve özel olarak da gazetecilik mesleği, yeni bilgi ve iletişim teknolojilerinin gitgide yaygınlık kazanarak kapsama alanını genişletmeye başladığı 2000'li yılların başlarından itibaren radikal bir dönüşüm sürecine girmiştir. İzler-kitlenin eskiden olduğu gibi edilgen bir konumda olmadığı bu yeni evrede, hemen herkes teknik olarak enformasyon ve içerik üretebilecek ve yayacak olanaklara sahip olmuştur. •Özellikle yayıncılık alanında ortaya çıkan sayısal teknolojiler ve etkileşimli ortamlarla birlikte, okuyucular gazete içeriği üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmaya başlamışlardır. Tüm bu gelişmeler, geleneksel gazetecilik mesleğinin terminolojik çerçevesini olağanüstü ölçekte genişlettiği kadar, klasik habercilik rutinlerini ve gerçekliğin birebir temsili olarak ifade edilen ana akım haber rasyonalitesini de büyük ölçüde dönüşüme uğratmıştır. •Geleneksel Gazeteciliğin Dönüşümü •2000’li yılların başlarından itibaren yaygınlaşmaya başlayan yeni bilgi ve iletişim teknolojileri, kaçınılmaz olarak geleneksel gazetecilik pratiğinde köklü değişimlere neden olmuştur. Böylece daha önce sayıları çok az olan gazetecilerin sayısı daha da artmış, bireysel kullanıcılara içerik üretme ve yayma olanakları sunan yeni enformasyon sistemleriyle birlikte hemen herkes potansiyel gazeteci işlevi görmeye başlamıştır. Birçoklarına göre artık gazetecilik mesleği profesyonel statü talep eden bir uygulama değildir. Bu gelişmenin profesyonel gazeteciler açısından ilk olumsuz sonucu iş güvenliği konusunda yaşanmış, profesyonel gazeteciler ciddi bir iş güvenliği riskiyle karşı karşıya kalmışlardır. Ancak bu gelişmenin önemli avantajları da olmuştur. Enformasyon üretim ve iletme süreci hızlanmış, gazetecilik pratiği büyük ölçüde kurumsal hüviyetini yitirerek daha da demokratik bir çerçeve kazanmıştır. •Dijital Teknolojiler ve Yeni Gazetecilik •Dijital bilgi ve iletişim teknolojilerinin geleneksel gazetecilik mesleği üzerinde başlıca iki büyük etkisi olduğu söylenebilir. Birincisi, gazetecileri yeni enformasyon sistemlerini yetkin biçimde kullanabilme becerisine sahip kılmasıdır. Bu anlamda artık yeni medya çağının gazetecileri çoklu-hüner sergilemek zorundadırlar. İkinci değişiklik ise, gazetecilik pratiğinin niteliği, bir başka deyişle ontolojik çerçevesiyle ilgilidir. Bu bağlamda gazetecilik alanı, ilki teknolojik etkiyle, ikincisi farklı değer ve güdülerle biçimlenmiş yeni habercilik türlerinin doğuşuna sahne olmuştur. •Yeni Gazetecilik Türleri ve Yönelimleri •Yeni iletişim teknolojileri çağında daha önce var olmayan yeni gazetecilik türleri ve yönelimleri ortaya çıkmıştır. Bunlar: İnternet gazeteciliği, yurttaş gazeteciliği, veri gazeteciliği, drone gazetecilik, robot gazetecilik, hak haberciliği ve barış gazeteciliği gibi uygulamalardır.