Akut periferik arteryel emboli vakalarinda girişim zamanlamasinin müdahale sonuçlari üzerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Cerrahi Tıp Bilimleri Dergisi. 2023; 2(1): 5-12.

Ünlü Y.

Atatürk Üniversitesi Tıp Dergisi (Y. A. The Eurasian Journal of Medicine), cilt.2, sa.1, ss.5-12, 2023 (Hakemli Dergi)

Özet

Özet Amaç: Akut periferik arteriyel emboli, anevrizma rüptürü ve arteriyel yaralanmalardan sonra damar cerrahisinin üçüncü sıklıkta görülen acil durumudur. Bu çalışmanın amacı akut periferik arteriyel emboli vakalarında şikayetlerin başlaması ile cerrahi yapılması arasında geçen sürenin sonuçlara ve mortalite üzerine olan etkilerini değerlendirmektir. Materyal ve Metod: Mayıs 1993 ile Şubat 2012 tarihleri arasında Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Anabilim Dalı’ na müracaat eden ve akut periferik arteriyel emboli tanısı konan 726 hastaya uygulanan 870 cerrahi müdahalenin erken dönem sonuçları retrospektif olarak değerlendirildi. Hastaların ortalama yaşı 65,2 ± 13,9 idi. 419 hasta (%58) erkek, 307 hasta (%42) kadın idi. Şikayetlerinin başlaması ile hastaneye başvuru zamanı arasında geçen süre ortalama 23,8 ± 6 saat idi. Hastalar başvuru zamanına göre 24 saatden önce ve sonra olmak üzere 2 gruba ayrıldı. Bulgular: 595 hastada (%81) başvuru zamanı 24 saatden önce, 131 hastada (%19) 24 saatden sonra idi (p< 0.001). Geç başvuran hasta grubunda, başvuru anında ekstremitede motor fonksiyon kaybı %86, erken başvuran hasta grubunda %51 oranında tespit edildi (p<0.001). 24 saat içinde başvuran hasta grubunda%89, 24 saatden sonra başvuran hasta grubunda %60 oranında başarılı revaskülarizasyon sağlandı (p< 0.001). 24 saat içinde başvuran hasta grubunda amputasyon oranı %1, mortalite oranı %5 iken 24 saatden sonra başvuran hasta grubunda bu oranlar sırasıyla %27, %28 bulundu ve anlamlı fark tespit edildi (p< 0.001). Geç başvuran hastaların %64 ‘ne, erken başvuran hastaların %10’ nuna re-embolektomi gerekti (p< 0.001). Erken başvuran hastaların %5’ ne, geç başvuran hastaların %42’sine fasiyotomi yapıldı (p< 0.001). İki grup arasında, ek işlem ihtiyacı %6 ya %36 oranıyla 24 saatden sonar başvuran hasta grubunda anlamlı yüksek bulundu (p< 0.001). Sonuç: Akut periferik arteriyel embolide iskemi süresi, cerrahi sonuçları etkileyen önemli bir faktördür. Yüksek mortalite ve morbiditeyi önlemek için erken tanı ve tedavi gerektiren ciddi bir klinik tablodur. Anahtar kelimeler: Emboli, iskemi süresi, başvuru zamanı, amputasyon, mortalite.