Akademik Veri Yönetim Sistemi
XII. ULUSAL HİDROLOJİ KONGRESİ, Samsun, Türkiye, 16 - 19 Ekim 2024, cilt.2, ss.329-336
Yağış Simülatörleri (YS), özellikle hidrolojik ve jeomorfolojik çalışmalarda laboratuvar ortamında
uzun yıllardır kullanılan önemli sistemlerdir. Bu sistemler, yağışın süresi, şiddet ve tekrarlanabilirliğini
sağlayarak ve çevresel değişkenleri yönlendirerek kontrol etme imkanı sunar. Ayrıca, doğal yağışı
beklemeye gerek kalmadan araştrmaların yapılabilmesini sağlayarak araştırma maliyetlerini ve süresini
azaltır. Ancak YS'lerin birçok avantajına karşılık eksik yönleri de mevcutur. Bunlar arasında en
önemlilerinden biri yağış şiddetinin tüm kanal boyunca tek bir değer olarak alınması ve alansal yağış
şiddet değişiminin belirlenmemesidir. Özellikle erozyon, sızma ve drenaj gibi alansal değişimlerin kritik
öneme sahip olduğu çalışmalarda, yağış şiddetinin alansal değerlendirilmesi daha gerçekçi sonuçlar
sağlayacaktır. Bu çalışmada, tüm kanal alanı boyunca 80 mm/saat'lik yağış şiddetine sahip olan bir
kanal, enine-boyuna eğim durumlarında ve etkin alan seçimi için belirlenen 9 alt alanda incelenmiştir.
Gerçekleştirilen deneyler yağış şiddetinin kanal alanı boyunca bölgeden bölgeye önemli ölçüde
değiştiğini göstermiştir. Yağış simülatörlerinin kullanıldığı çalışmalarda, tüm alan için tek bir yağış şiddeti değeri verilmesinin önemli ve çeşitli değişimleri kaçırdığı tespit edilmiştir. Enine yönde özellikle kanalın
orta bölgesinde yüksek yağış şiddeti değerleri elde edilmiştir. Bu durumun püskürtücüler nedeniyle
kanal merkezinde meydana gelen yağmur damlalarının girişiminden kaynaklandığı ifade edilebilir.
Ayrıca dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri de yağış şiddeti ölçüm deneylerinde ölçüm
sayısının tüm alanı kapsayacak şekilde yerleştirilmesidir. Bu nokta tüm alansal varyasyonların
yakalanması, değerlendirilmesi ve etkin kanal alanı belirlenmesi adına oldukça kritik bir öneme sahiptir.