İlköğretim 6-8. sınıflarda ortaya çıkan istenmeyen öğrenci davranışları ve öğretmenlerin davranış yönetim stratejileri


Bay E., Mert O., Ozan C.

Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt.23, ss.49-70, 2011 (Hakemli Dergi)

Özet

İstenmeyen davranışların yönetimi öğretmenler için en zor görevlerden biridir. Öğretmenlerin bu davranışlarla başa çıkma yöntemlerinin etkililiği öğretim süreçlerinin etkililiğini belirleyecektir. Bu nedenle öğretmenlerin bu süreçlere ilişkin en etkili yaklaşımlarının belirlenmesi önemlidir. Bu çalışmanın amacı, ilköğretim ikinci kademesinde derslerde ortaya çıkan istenmeyen öğrenci davranışlarının neler olduğu ve öğretmenlerin bu davranışları yönetme yaklaşımlarının belirlenmesidir. Bu anlamda çalışmada, sınıflarda görülen istenmeyen davranışlar nelerdir? Öğretmenlerin istenmeyen davranışlara verdikleri tepkiler nelerdir? Öğretmen tepkilerinin hedefi nedir? Öğretmenlerin tepki anındaki psikolojik halleri nasıldır? Ve öğretmenlerin tepkileri sonucunda davranışların son bulma durumları nedir? sorularına cevaplar aranmıştır. Araştırmada betimsel yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2008-2009 öğretim yılında Erzurum ili merkez Yakutiye ilçesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı`na bağlı elli bir (51) resmi ilköğretim okulunda görev yapan 1210 öğretmen oluşturmaktadır. Örneklem ise evren içerisinden basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenen altı (6) ilköğretim okulunda görev yapan 232 öğretmenden oluşmuştur. Araştırmada verilerin toplanmasında gözlem formu ve anket kullanılmıştır. Gözleme dayalı veriler okul deneyimi dersini alan öğretmen adayları tarafından 4 haftalık bir süreçte elde edilmiştir. Araştırmada, sınıflarda en çok arkadaşlarının yaptığını öğretmene söyleme, başarısızlıklar için mazeretler uydurma, başkalarının işine karışma, izinsiz konuşma, dersi dinlememe davranışlarının ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin, davranış hakkındaki düşüncesini ortaya koyma, anlamlı yüz ifadesi, sınıf kuralını hatırlatma ve göz teması gibi tepkisel yaklaşıma dayalı davranışlar gösterdikleri tespit edilmiştir. Yine öğretmenlerin tepkileri çoğunlukla bireysel olarak davranışı gerçekleştiren öğrenciye verdikleri ve bu süreçler sonucunda istenmeyen davranışların ortadan kalkma yerine genellikle azaldığı bulunmuştur. Araştırmada öğretmenlerin istenmeyen davranışlarla karşılaştıklarında genelde sinirli, üzgün oldukları da tespit edilmiştir. 

Undesirable student behaviors management is one of the most difficult tasks for teachers. Effectiveness of teachers on dealing with such behaviors would affect the effectiveness of teaching. Therefore, it is of great importance to determine effective strategies on dealing with undesirable behaviors. The purpose of this study was to determine what are the undesirable student behaviors and teachers’ behavioral management strategies at second stage of elementary school. In this sense, this study, investigated the following research questions: (1) what are the common undesirable behaviors in classrooms? (2) what are the teachers’ reactions to the undesirable behavior? (3) what is the goal of teacher reaction? (4) how is the psychological state of teachers at the time of the reaction? And (5) what is the status of behavior ending as a result of teachers` reaction?  Descriptive research method was employed The setting was the primary school teachers in Erzurum, in the 2008-2009 education year. The participants were the primary school teachers in Erzurum who were working at 1210 teachers in 51 schools. Schools and teachers were chosen using random sampling method. Data were collected through observation by using an observation form and a questionnaire. Data collection took 4-weeks time period during following prospective teacher during their “school experience” practice in the schools. The results showed that the most commonly identified undesirable student behaviors are complaining about their mates to the teacher, producing excuses for failure, involving into others business, unauthorized speech, not listening lesson. On the other hand the most common way of dealing with undesirable behaviors by the teachers are expressing their thoughts about the behavior, meaningful facial expression, remind the class rule and eye contact. In addition, teachers` reaction against to undesirable behaviors does not diminish the behavior but only reduces them. Finally, it was also observed that, teachers becomes upset and irritated when they encounter undesirable.