Kamu Çalışanlarının Hukuk Okuryazarlığı Düzeylerinin Aile İçi Şiddet Farkındalığına Etkisi Üzerine Bir İnceleme


Creative Commons License

Karataş A.

Ombudsman Akademik, sa.Özel Sayı 3 (Aile), ss.413-452, 2025 (TRDizin)

Özet

Bu çalışma, kamu çalışanlarının hukuk okuryazarlığı düzeylerinin aile içi şiddet farkındalığı üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Hukuk okuryazarlığı, bireylerin temel hak ve sorumluluklarını bilmesi, hukuki süreçlere etkin katılım sağlayabilmesi açısından önemli bir yurttaşlık becerisi olarak değerlendirilmektedir. Aile içi şiddet ise yalnızca bireyleri değil, toplumsal yapıyı doğrudan etkileyen ciddi bir sosyal sorun niteliğindedir. Bu bağlamda çalışmanın önemi, hukuk bilgisi ile şiddet farkındalığı arasında kurulan ilişkinin kamu politikaları ve önleyici stratejiler açısından taşıdığı potansiyel katkıya dayanmaktadır.

Araştırma, TRA1 bölgesinde (Erzurum, Erzincan, Bayburt) görev yapan 401 kamu görevlisiyle yürütülmüş olup, nicel yöntemle ve kesitsel tarama modeliyle gerçekleştirilmiştir. Veriler, hukuk okuryazarlığı ve aile içi şiddet farkındalığına yönelik iki ayrı ölçek aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen bulgular, hukuk okuryazarlığı düzeyindeki artışın, bireylerin şiddeti tanıma ve sonuçlarını kavrama düzeylerini pozitif yönde etkilediğini; buna karşılık şiddeti kabullenme ve normalleştirme eğilimlerini anlamlı biçimde azalttığını göstermektedir. Ayrıca cinsiyet, yaş ve şehir gibi demografik değişkenlerin bu ilişki üzerinde moderatör etkileri tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında dört temel hipotez testi ve yirmi farklı moderatör etki analizi yapılmıştır. Dört hipotezin tamamı kabul edilmiştir, yedi farklı durumda ise moderatör etkinin olduğu belirlenmiştir.

Sonuç olarak çalışma, hukuk okuryazarlığının artırılmasının aile içi şiddetle mücadelede etkili bir strateji olabileceğini ortaya koymakta; eğitim temelli farkındalık programlarının yaygınlaştırılması yönünde öneriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Hukuk Okuryazarlığı, Aile İçi Şiddet, Farkındalık, Kamu Politikası, Kamu Çalışanları.

This study investigates the influence of public employees’ levels of legal literacy on their awareness and perception of domestic violence. Legal literacy, as a crucial dimension of active citizenship, equips individuals with the ability to understand their rights and obligations, participate effectively in legal processes, and challenge unjust practices. Domestic violence, on the other hand, remains a pervasive social problem that inflicts both individual suffering and collective harm on the social fabric. The study aims to elucidate how the degree of legal knowledge among public employees affects their capacity to recognize, interpret, and respond to incidents of domestic violence.

Employing a quantitative, cross-sectional survey design, data were collected from 401 public employees working in the TRA1 Region of Turkey (Erzurum, Erzincan, and Bayburt). Two validated instruments were used to measure legal literacy and domestic violence awareness. Statistical analyses revealed a strong positive relationship between higher levels of legal literacy and increased recognition of violent behaviors, their consequences, and legal responsibilities. Conversely, legal literacy was found to significantly reduce tendencies to tolerate or normalize violence. Demographic factors such as gender, age, and province of employment moderated this relationship in several significant cases.

Overall, all four hypotheses were supported. The findings highlight that strengthening legal literacy among public employees can serve as a preventive mechanism against domestic violence. The study concludes by recommending the institutionalization of educational programs that enhance legal understanding, foster human rights sensitivity, and promote social responsibility across the public sector.

Keywords: Legal Literacy, Domestic Violence, Awareness, Public Policy, Public Employees.