Bu çalışmanın amacı, XVI. yüzyıl Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’nde, Osmanlı saray sanatında öne çıkan nakkaşlardan Karamemi’nin, yarı natüralist çiçek üslubunun seccade tipi saray halılarına yansımalarını incelemektedir. Araştırmada, Karamemi’nin öncelikle el yazması kitaplarda tezhip sanatı yoluyla ortaya koyduğu yenilikçi çiçek motiflerinin, halı sanatının yanında gelişim gösteren seccade tasarımlarına nasıl entegre edildiği; lale, gül, karanfil, sümbül ve bahar dalı gibi temel unsurların, stilize biçimde yeniden yorumlanarak özgün kompozisyonlar oluşturduğu, ele alınmaktadır. Araştırma materyali ve metodu; literatür taraması, katalog incelemeleri ve seçilen örnek seccadelerin nitel betimleyici analizine dayanmaktadır. Metropolitan Sanat Müzesi, Berlin İslam Sanat Müzesi ve Türk İslam Eserleri Müzesi’nde yer alan seccade örnekleri üzerinden yapılan analizlerde, Karamemi’nin estetik vizyonunun seccade tipi saray halılarında belirgin izler bıraktığı, kullanılan renk paleti, motif düzeni ve kompozisyon özellikleriyle ortaya konulmuştur. Ayrıca, makale Karamemi’nin saray nakkaşhanesindeki hayatına, sanat tarihindeki yeri ve ustası Şahkulu’ndan aldığı kıvrık hançeri yapraklarla, çiçek üslubunun diğer sanat dallarındaki yansımalarına da değinmektedir. Elde edilen bulgular, Karamemi’nin getirdiği yarı natüralist çiçek motiflerinin XVI. yüzyıl Osmanlı döneminde üretilen halı kompozisyonlarında, dönemin estetik anlayışını yansıttığını göstermektedir. Ayrıca bu çalışma, Karamemi ekolünün geleneksel motif yapılarında daha farklı bir bakış açısı geliştirerek saray sanatındaki bütün disiplinlerde olduğu gibi seccade tipi saray halılarında yenilikçi bir dönüşüm sağladığını ortaya koymakta; farklı malzeme ve tekniklerin kullanılarak yapılan her biri bir sanat eseri görünümünde olan seccadelerde bu etkiyi gözler önüne sermektedir. Bu bulgular, Osmanlı klasik dönem sanat estetiğinin evrimine dair fikirler sunmaktadır.
The aim of the study is to examine the influence of the innovative floral style developed by Karamemi, one of the prominent artists of the 16th-century Ottoman palace atelier, on the design of Ottoman palace carpet saccades. The research focuses on how Karamemi’s semi- naturalistic depiction of floral motifs, characterized by elements such as tulip, rose, carnation, hyacinth, and spring branch, evolved from manuscript illumination to become integral to carpet weaving and saccade decoration. Utilizing a qualitative descriptive methodology, the study is based on literature review, catalog analyses, and detailed examinations of saccade examples housed in institutions such as the Metropolitan Museum of Art, Berlin Islamic Art Museum, and Turkish Islamic Art Museum. The analysis revealed that Karamemi’s aesthetic vision significantly impacted the composition, color scheme, and motif arrangement of the saccades, reflecting a distinctive style that permeated Ottoman ornament arts. Moreover, the paper discusses Karamemi’s career, his role as head of the palace atelier, and the transmission of his stylistic legacy from his mentor Şahkulu to subsequent generations. Comparative evaluations of the saccade artifacts indicate that the innovative floral motifs not only enriched the artistic vocabulary of the period but also contributed to a transformative shift in Ottoman ornamentation. In this context, the study demonstrates that Karamemi’s pioneering approach fostered a modern reinterpretation of traditional designs, ultimately inducing a profound and lasting change in Ottoman art across various disciplines. These findings offer new insights into the evolution of Ottoman aesthetics and also contribute significantly to art historical scholarship.
