Akademik Veri Yönetim Sistemi
XII. ULUSAL HİDROLOJİ KONGRESİ, Samsun, Türkiye, 16 Ekim 2024, cilt.1, ss.384-393
Erzurum ili yüksek
rakıma sahip ve kar yağışının yoğun yaşandığı, Türkiye’nin doğusunda bulunan
bir ildir. Ayrıca pek çok akarsuyun kaynağını içerisinde barındırarak
Türkiye’nin su planlaması için kritik öneme sahip bir il konumundadır. Bu
çalışmada, Erzurum ilinin 1990-2018 yılları arasındaki arazi örtüsü/kullanımı
değişimleri ile 1976-2023 yılları arasındaki yağış ve sıcaklık verileri analiz edilmiştir.
Manning n katsayısına göre sınıflandırılmış CORINE verileri kullanılarak arazi
değişimleri değerlendirilmiş, Yenilikçi Şen Yöntemi (ITA) ile trend analizleri
yapılmıştır. Sonuçlara göre, Erzurum'daki yağış miktarının genel olarak azalma
eğiliminde olduğu, ancak Erzurum Havalimanı istasyonunda belirgin bir trendin
olmadığı tespit edilmiştir. Sıcaklık analizlerinde ise bütün istasyonlarda
kuraklığı artıracak şekilde belirgin bir sıcaklık artışı gözlemlenmiştir. Bu
bulgular, iklim değişikliği ile birlikte şiddetli kurak dönemlerin
yaşanabileceğini göstermektedir. CORINE verilerine göre, doğal çayırlıklar ve
karasal bataklıklar gibi alanlarda artış görülmüş, su kütleleri ve su yolları
gibi alanlarda ise %0,2’lik bir düşüş kaydedilmiştir. Düşük Manning n katsayılarına
karşılık gelen sürekli şehir yapıları, inşaat sahaları ve mineral çıkarım
sahaları gibi alanlarda büyük oranlarda artış yaşanmıştır. Erzurum'un nüfusu
1990-2018 yılları arasında 80.353 kişi azalmasına rağmen, geçirimsiz yüzeylerin
bulunduğu kentsel alanların artması, yağışın akışa geçmesini hızlandırmaktadır.
Çalışma, yağışın azalması, sıcaklığın artması ve kentleşme hızının artması
faktörlerinin bir araya gelerek Erzurum için gelecekte ciddi kuraklık riskleri
oluşturabileceğini vurgulamaktadır.
Anahtar
kelimeler: Arazi örtüsü/kullanımı, Erzurum, Trend analizi, Yenilikçi
Şen Yöntemi.