Akademik Veri Yönetim Sistemi
AKDENİZ 8. ULUSLARARASI SOSYAL BİLİMLER KONGRESİ, Girne, Kıbrıs (Kktc), 19 - 20 Kasım 2022, ss.508-517
Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra Doğu ve Batı kesiminde yer alan ülkelerdeyaşanan gelişmişlik farklığının temel gerekçelerinden birinin bu ülkelerin dış ticaret performanslarından kaynaklandığı bilinmektedir. Doğu ve Batı kesimindeki ülkeler görünürde aynı liberal politikayı benimsemiş görünseler de uygulamadaki farklılıklar özellikle Doğu kesimindeki ülkelerin eşitlikçi yaklaşımdan uzak tavır benimsemeleri ve dış ticarette ara malı ve ilksel mal ihracatı yapmaları bu ülkelerin gelişmiş ülke olma kabiliyetine ket vurmaktadır. Buna karşılık Batı bloğunda yer alan ülkeler ise daha eşitlikçi politikaları benimsemeleri ve dış ticarette nihai mal üreticisi olup dış pazara bu ürünleri sunmaları gerekçesiyle gelişmiş ülke kategorisinde yer almayı başarmaktadırlar. Tam da bu noktada, bu ülkelerin gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler olarak kategorize edilmelerinde ülkelerin üretim süreçlerindeki verimliliği ya da daha spesifik bir şekilde ifade edilecek olunursa toplam faktör verimliliği (TFV) kavramı devreye girmektedir. Toplam faktör verimliliğinin ülkelerin sürdürülebilir büyüme performanslarına olan katkısı literatürde sıklıkla zikredilmektedir. Emek ve sermaye dışında açıklanamayan değişkenleri temsil eden bu kavram daha çok teknoloji ile ilişkilendirilmektedir. Haliyle üretim süreçlerinde teknoloji üstünlüğünü elinde bulunduran ülke doğal olarak verimli bir üretim süreci gerçekleştirdiği için büyümesi de daha etkin ve verimli bir şekilde gerçekleşmektedir. Yukarıda bahsedilen Doğu ve Batı kesiminde yer alan ülkelerin gelişmiş ve gelişmekte olan ülke konumunda olmalarına sebep olan etmenlerden birinin de bu olduğu düşünülmektedir. Bu düşünceden yola çıkarak Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra Doğu kesiminde yer alan Türkmenistan, Özbekizstan, Kazakistan, Kırgızistan ve Azerbaycan ülkelerindeki dış ticaret performansının toplam faktör verimliliği performansına olan etkisi araştırılmak istenmiş fakat Türkmenistan’a ait veri kısıdı sebebiyle Türkmenistan modelden dışlanmıştır. Dolayısıyla bu çalışmada 4 Türki Cumhuriyetlerine ait ülke ele alınarak 1997-2020 dönemleri için panel veri analizinden faydalanılıp, petrol hariç mal ihracatının toplam faktör verimliliği üzerine etkisi incelenmek istenmektedir. Analizden elde edilen bulgular neticesinde söz konusu ülke grubu için petrol dışı mal ihracatının bu ülkelerin toplam faktör verimliliği üzerine anlamlı bir etkisi olmadığı bulgusu elde edilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Toplam Faktör Verimliliği, İhracat, Panel Veri Analizi
Abstract:
It is known that one of the main reasons for the difference in development experienced in the countries in the Eastern and Western parts after the collapse of the Soviet Union is the foreign trade performance of these countries. Although the countries in the Eastern and Western parts seem to have adopted the same liberal policy, the differences in practice, especially the fact that the countries in the Eastern part adopt an attitude far from an egalitarian approach and export intermediate and primary goods in foreign trade, hinder the ability of these countries to become developed countries. On the other hand, the countries in the Western bloc succeed in being included in the developed country category because they adopt more egalitarian policies and are the producers of final goods in foreign trade and offer these products to the foreign market. At this point, when these countries are categorized as developed and developing countries, the efficiency of the countries in their production processes, or more specifically, the concept of total factor productivity (TFP) comes into play. The contribution of total factor productivity to the sustainable growth performance of countries is frequently mentioned in the literature. This concept, which represents unexplained variables other than labor and capital, is mostly associated with technology. Naturally, the country, which holds the technological superiority in its production processes, naturally realizes an efficient production process, so its growth is realized in a more effective and efficient way. It is thought that this is one of the factors that cause the countries in the Eastern and Western parts mentioned above to be in the position of developed and developing countries. Based on this idea, after the collapse of the Soviet Union, the effect of foreign trade performance in Turkmenistan, Uzbekistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan and Azerbaijan, which are located in the eastern part, on the total factor productivity performance was tried to be investigated, but Turkmenistan was excluded from the model due to the data constraint of Turkmenistan. Therefore, in this study, it is desired to examine the effect of exports of goods excluding oil on total factor productivity by using panel data analysis for the 1997-2020 periods by considering the countries belonging to 4 TurkicRepublics. As a result of the findings obtained from the analysis, it is found that non-oil exports for the country group in question do not have a significant effect on the total factor productivity of these countries.
Keywords: Total Factor Productivity, Export, Panel Data Analysis