Heinrich Böll’ ün ”Palyaço” Adlı Romanında Hiciv ve İronik Yansımalar


Kayğın Ş.

Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, sa.59, ss.13-23, 2017 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu çalışmada savaş sonrası Alman Yazınının Nobel Edebiyat Ödüllü önemli yazarlarından olan Heinrich Böll’ün Palyaço adlı romanı mizah ve hiciv öğeleri çerçevesinde ele alınacak ve palyaço maskesinin ardından toplumsal gerçeklerin dile getirilişi incelenecektir. Mizah, genel olarak gerçeklerin güldürücü yönlerinin ele alındığı bir yazın türü olarak betimlenmektedir. Hicvin, toplumdan topluma ve kültürden kültüre farklılık gösterdiği görülürken, güldürünün ise her iki katmanda da aynı olduğu kabul edilir. Böll, yapıtlarında hicvin hem bireysel hem toplumsal yönünü kullanarak savaş ve savaş sonrası yapıtlarında çoğunlukla nasyonal sosyalizmi konu edinmiştir. Yazarın, başkişi palyaçonun gözlemlemelerinden yola çıkarak okuyucuya savaşın toplum üzerindeki etkilerini duyumsatmaya çalışması, toplumsal olaylarda ortaya çıkan değişimlere karşı, alaycılığı ön plana çıkararak eleştirel bir yaklaşım sergilediğini anlamak olanaklıdır. Palyaço’da toplum tarafından dışlanan alaya/alınan roman kahramanı Hans Schnier’in bakış açısından hem Nasyonal sosyalist döneminin kültür politikaları, hem de Katolik kilisesinin tutumuna karşı eleştiriler mizah dilini kullanarak hicvedilir