Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Başlıca Stres Kaynakları

Kancınar F., Özok H. İ., Tayiz V.

International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), cilt.11, sa.14, ss.2846-2869, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Özel gereksinimleri olan bireylerin, bulundukları toplumda bağımsız bir birey olarak yaşayabilmelerini sağlamak, iletişim becerilerini geliştirmek ve gereksinimlerini bağımsız olarak karşılayabilmeleri adına özel eğitim hizmetlerinden yararlanmaları sağlanır. Her ne kadar bu bireylerin bir kısmı özel eğitim hizmetlerinden yararlansalar da birçoğu engel durumundan dolayı tamamen bağımsız hareket edemez ya da kararlarını alıp gerçekleştirmeye yönelik girişimlerini bağımsız bir şekilde yapamazlar. Bu noktada bu bireylerin en büyük destekçilerinin ebeveynleri oldukları düşünülmektedir. Ebeveynler, bu süreçte çocuklarına her türlü desteği sağlamaya çalışırlarken, çocuklarının bulundukları ortamlarda ki statüleri, toplumdaki fertlerin özel gereksinimli çocuğa olanbakış açıları, çocuklarının eğitim durumları ve özel eğitim ve normal eğitim kurumlarında çocuklarının almış olduğu eğitimin çocuğun gereksinimlerini karşılayıp karşılayamadığı, çocuklarının kendilerine bağımlı oluşlarının yaşamları üzerindeki etkisi gibibirçok konu hakkında merak ve endişe içerisinde olabilmektedirler. Bu çalışmanın amacı; özel eğitim gereksinimli çocuğa sahip olan ebeveynlerin, bu çocuklarının yaşamlarına ilişkin stres kaynaklarını ortaya çıkarmaktır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılarak yapılmıştır. Bu çalışmada özel gereksinimli çocuğa sahip 40 ebeveynle yüz yüze görüşme ve telefon görüşmeleri yapılarak çalışma verileri toplanmıştır. Toplanan veriler tema ve alt temalar oluşturularak analiz edilmiştir. Ebeveynlerde, çocuklarına toplumsal ve bireysel bakış açılarının, çocukların eğitim durumlarının, gelecek kaygısının stres kaynağı olarak görüldüğü bulgularda öne çıkmıştır. Bulgular, tartışma bölümünde alanyazınla tartışılarak özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin çocuklarının özel gereksinimlerine ilişkin başlıca stres kaynakları konusu detaylı olarak ele alınarak, özel gereksinimli bireylerin varlığı hususunda toplumsal farkındalık çalışmalarının artırılması ve sosyal yardımların çeşitlendirilmesi gibi önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler:Özel gereksinimli, ebeveyn, stres kaynakları