Atıf İçin Kopyala
Yıldız N. (Editör)
Atatürk Araştırma Merkezi, Erzurum, 2024
-
Yayın Türü:
Kitap / Bildiri Kitabı
-
Basım Tarihi:
2024
-
Yayınevi:
Atatürk Araştırma Merkezi
-
Basıldığı Şehir:
Erzurum
-
Atatürk Üniversitesi Adresli:
Evet
Özet
Cumhuriyetin 100. Yılında Ulusal Bitki Besleme ve Gübre Yönetimi
(Bitki Beslemede Yeni Paradigmalar, Yeni Nesil Ürünler ve Teknolojiler)7 |ÖN SÖZ
Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren Ülke ekonomisinde, tarımın önemine binaen
tarımın geliştirilmesine büyük önem verilmiştir. Üstü açık bir fabrika olarak tanımlanan
tarımın, vazgeçilmez doğal kaynakları toprak, su ve havadır, “Bu kaynakları korumak ve
sürdürülebilir kullanımını sağlamak stratejik ve ulusal görevimizdir. Sürdürülebilir bir gıda
sistemi; topraktaki besin maddelerinin kalıcılığını sağlayarak doğal kaynakları
yenileyebilen, kimyasal pestisit ve gübrelerin idareli kullanımını teşvik eden, ürün
çeşitliliğini artıran, erozyonu azaltan ve su kalitesini koruyan çeşitlendirilmiş yetiştirme
sistemlerini içerir. Tarımsal girdiler arasında önemli bir yeri olan gübre kullanımının
bilinçsiz (aşırı veya dengesiz) kullanımı toprağın doğasını , sağlığını, kalitesini ve dolaylı
olarak bitki, hayvan ve insan sağlığını olumsuz etkilemektedir. Bitkisel üretim sürecinde
kaliteli, ekonomik ve sürdürülebilir yönetim stratejilerinin oluşturulmasında tüm girdilerin
etkin kullanılması son derece önemlidir. Bu nedenle bitki yetişme ortamına sağlanan
gübrelerden bitkilerin uygun miktar ve oranda yararlanabilmesi, şüphesiz diğer toprak,
bitki, iklim faktörleri kadar ‘bitki besleme yönetim stratejilerinin doğru belirlenmesi ve
gübre kullanımında etkinliğin artırılması’ ile yakından ilişkilidir.”
Tarımsal uygulamalarda, son yıllarda yoğun (intensif) tarım konseptinde verim ve
kalitenin arttırılmasını hedefleyen güçlü teknolojik alt yapı sistemleri ve bilgisayar destekli
otomasyon programlarının kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Multi-disipliner
çalışmalarla ilişkilendirilmeye ve güçlendirilmeye çalışılan tarım sektörü, kompleks bir
yapıya bürünmüştür. Bu durum özellikle gelişmiş ülkelerde tarım sektöründe , bitki
büyümesini de matematiksel modellerle ifade etmeye yöneltince, yetiştiricilik stratejileri ve
üretim planları geliştirilerek verimde optimizasyon hedeflenmiştir. Her aşamasının yoğun
emek ürünü olduğu, risk alarak ve belirsizliklere gönül koyarak yapılan çiftçiliğin maliyetli
ve meşakkatli olduğu tarım sektöründe, değişen koşullara uyumlu gerçekçi gübre
programların veya modellerin geliştirilmesi doğal kaynakların, zamanın, enerji ve
işgücünün daha etkin ve verimli kullanılabilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu hedef
doğrultusunda ; kararlı istikrarlı ve sürdürülebilir çıktılar alabilmek, uzun metrajlı bilimsel
çalışmalar veya araştırmaları öngörmektedir.
Hızla artan dünya nüfusuna bağlı olarak tarımsal üretimin arttırılması gerekliliği,
aşırı tarımsal uygulamaların yarattığı çevresel problemlerin çözümü, bitki besleme ve
gübreleme alanında yapılan çalışmalara ve çözüm önerilerine olan ilgiyi ve önemi her
geçen gün arttırmaktadır. Nüfus artışı ve tarımsal gıda üretimine gereksinim birlikte
düşünüldüğünde, yoğun tarımsal girdi kullanımı az gelişmiş veya gelişmekte olan
ülkelerde görülmektedir. Bu gibi ülkelerde bilinçsizce kullanılan kimyasal gübreler,
sınırsız, kontrolsüz veya kaçak kimyasal kullanımları doğal kaynaklarımız olan hava, su ve
topraklarımızın doğasını bozmakta ve geri dönüşümsüz olarak elimizden kayıp gitmesine
neden olmaktadır. Tereddütler yaratan aşırı ve plansız gübre kullanımı zamanımızda
toprak ve bitki analizlerinin ve bu bağlamda kontrollü gübre kullanım bilincinin artırılması
gerektiğini de öne çıkarmaktadır . Doğru gübreleme yaparak çevre ve insan sağlığına zarar
vermeyen, doğal kaynakları ve gıda güvenliğini ve güvencesini teminat altına alan ,
sürdürülebilir olarak koruyan, tüm aşamaları izlenebilir olarak tarımsal üretim yapan
bilinçli üreticiler yaratılmalıdır.
Bitki besleme ve gübreleme konularında sürdürülen çalışmalar ve geliştirilen yeni
yöntemler topraktan sofraya kadar sağlıklı ürünlerin yetiştirilebileceğini göstermektedir.
| 8Gübre kullanımı ve tüketiminde çiftçilerin doğru bilgiye ulaşamaması da en önemli
problemlerden birisidir. Bilimsel araştırma sonuçları üreticilere ve gübre bayilerine
duyurulmalı yani bilgi akışı sağlanmasında gereken özen gösterilmelidir. Bitki besleme ve
gübrelemede yeni gelişmeler ve teknikler, gübre-verim-kalite ve çevre ilişkileri, sektörel
durum çalışmaları üzerine odaklı stratejilerin geliştirilmesi, doğa ile uyumlu gübreleme
planları yapılması ve artan verim ve kaliteye ulaşılması öncelikli hedefler arasında yer
alacaktır.
Modern tarımda, bitki besleme stratejileri ne kadar doğru kurgulanırsa, bitkilerin
sağlıklı beslenmesi gübre ve kullanım etkinliği de o düzeyde artacaktır . “Ayrıca gübre
yönetim sürecindeki başarı, doğru toprak ve bitki örnekleme tekniğini tamamlayan, doğru
toprak, bitki, su ve gübre analizleriyle mümkündür. Bu sebeplerle, toprağın kalitesini belirli
bir düzeyde tutmak ve sürdürülebilir verimliliğini korumak için, doğru gübre yönetimi
kapsamında farkındalık ve duyarlılık oluşturmak amacıyla, paydaşların bir araya gelerek
bilgi paylaşımı yapması ve sorunların ortaya konarak çözüm önerilerine çabalanması son
derece önemlidir. Geçmişten bugüne Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bilim dalının
mensupları olan bilim insanları tarafından her üç yılda bir , çok sayıda kongre düzenlenmiş
olup, 2022 yılında düzenlenmesi beklenen Bitki Besleme Kongresi, ülkemizin bazı talihsiz
olaylardan ( pandemi, depremler, çatışmalar vs) doğrudan veya dolaylı olarak etkilenmesi
nedeniyle bir yıl ertelenmiş ve etkinlik, Cumhuriyetimizin 100. yılına ve 5 Aralık Dünya
Toprak Gününe denk getirilerek Bu sempozyuma farklı iki anlam katılmıştır. Sempozyum
çıktılarının, tarım topraklarımızın verimliğinin, sağlığının ve doğasının sürdürülebilir olarak
korunması adına; tarım bilimcilere, ziraat mühendislerine, tarım aktörlerine, çitçilerimize
yararlı olmasını diliyor, tarımda en önemli girdilerden biri olan gübrelerin yönetimine
ilişkin, Karar vericilere aktarılacak olan mesajları içeren sonuç bildirgesinin pratikte de
yerini almasını umut ediyorum.”
Cumhuriyetin 100. yılında toprağın stratejik ve ulusal önemine dikkat çekilen
Sempozyuma büyük özverilerle katılan bilim insanları tarafından hazırladığımız
sempozyum sonuç bildirgesinde yer alan önerilerin en kısa zamanda gerçekleştirilmesi ve
Ülkemiz Tarımında GIDA MİLLİYETÇİLİĞİ dönemini hedeflediğimiz günümüz
koşullarında, tarıma gönül veren herkes için yararlı bir kaynak olmasını ve tüm bilgilerin
ilgili kişi ve kurumlara ulaşmasını diler, tarım bilimi camiasına hayırlı olması umuduyla
katkısı olan herkese teşekkür ederim.
Bu arada Sempozyumun düzenlenmesinde gerekli onayları veren ve bizlere
desteğini esirgemeyen, Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ömer Çomaklı hocamıza
sonsuz şükranlarımızı borç biliriz. Sempozyumun düzenlenmesinde, kırtasiye
hazırlıklarında KİD çalışanlarına, ve E-KİTAP dizininde emeği geçen Yayın
koordinatörlüğüne ve bu hizmetleri üstlenerek destekleyen BAP birimine (Proje ID; 13249,
FBS-2023-13249) teşekkürü borç biliriz.
Saygılarımla.
Prof. Dr. Nesrin YILDIZ
Sempozyum Başkanı
Düzenleme Kurulu A