Ebeveynlerin hayatını kaybeden çocuklarının anılarını ve yaşamını sürdürmek amacıyla yeni bir çocuk dünyaya getirmesine ikame çocuk adı verilmektedir. Ebeveynler bu süreçte derin bir yas sürecine girmiş veya ebeveynlerin ikisi de ya da sadece biri evladını kaybetmenin vermiş olduğu yoğun keder ve acının üstesinden gelememiştir. Çocuğunu kaybeden ve zorlu yas sürecinin üstesinden gelemeyen ebeveyn bazen hayatını kaybeden çocuğunun zihinsel imgesini yeni doğan çocuğun gelişmekte olan kendilik tasarımı içerisine depolayabilmektedir. İkame çocuklar zihinlerinde depolanan bu imgelere çeşitli psikolojik tepkiler verebilmektedir ve özellikle çocuğun kişilik gelişimi ve biçimlenmesinde sorunlar yaşanabilmektedir. Çocuk sahibi olmaya hazır olmayan aile ölen çocuğu idealleştirerek yeni doğan çocuğu yetiştirmeye çalışır ve aile ikame çocuğa kimlik oluşturma fırsatı vermeyerek, idealize ettikleri ölen çocuk gibi olmasını istemektedir. Kimliğini sağlıklı bir biçimde yapılandıramayan ikame çocuk; kimliğinin farklılığı, gerçek olmayan beden imgesi, başka birinin yerine yaşıyor olmanın suçluluğu, bireyselleşememe, içe kapanık olma ve yalnız kalamama gibi durumlarla karşı karşıya kalmaktadır. Karşı karşıya kalınan bu durum ve maruz kalınanlar, ikame çocuğun erişkinlik döneminde ruhsal belirti ve bozukluk yaşamasına zemin hazırlamaktadır. Bu derlemenin amacı; ikame çocuk kavramını ve bu çocukların yaşadıkları psikolojik süreçleri hemşirelik perspektifinden ele alarak, ikame çocukların bakım süreçlerinde hemşirelerin rolünü ve bu alanda yapılması gereken çalışmaları vurgulamaktır.
The term 'replacement child' refers to a child born by parents who, in an effort to preserve the memories and continuity of their deceased child’s life, bring a new child into the world. In this process, parents have often entered a profound grieving period or are unable to overcome the intense sorrow and pain caused by the loss of their child, either together or individually. Parents who are unable to cope with the grief of losing their child may sometimes internalize the mental image of the deceased child and project it onto the developing sense of self of the newborn. Replacement children can react psychologically to these internalized images, and this can lead to difficulties in the child's personality development and formation. Families who are not yet ready for another child may idealize the deceased child and attempt to raise the newborn in a similar manner, thereby preventing the child from forming an independent identity and desiring the new child to mirror the idealized characteristics of the lost one. The replacement child, unable to form a healthy sense of identity, may face challenges such as a distorted body image, feelings of guilt for living in place of someone else, difficulties in individualization, introversion, and a constant fear of being alone. These experiences and the conditions faced may lay the groundwork for psychological symptoms and disorders in the replacement child during adulthood. The aim of this review is to examine the concept of replacement children and their psychological processes from a nursing perspective, emphasizing the role of nurses in their care and highlighting the necessary areas for future research in this domain.
