OLTU ARSLAN PAŞA KÜLLİYESİ VE OLTU KALESİ

Creative Commons License

SELÇUK K.

AKDENIZ 8th INTERNATIONAL CONFERENCE ON SOCIAL SCIENCES, Girne, Kıbrıs (Kktc), 19 Kasım 2022, ss.30-45

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Girne
  • Basıldığı Ülke: Kıbrıs (Kktc)
  • Sayfa Sayıları: ss.30-45
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Erzurum’a bağlı ve şehrin en gelişmiş ilçesi olan Oltu tarihi geçmişiyle de kendinden söz ettiren ilçelerden biridir. Coğrafi olarak Erzurum’un kuzeydoğusunda, Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinin kesiştiği bir noktada yer almaktadır. İlçe merkezi Oltu Çayı vadisinde kurulmuştur. Tarihi çok eskilere dayanan Oltu ilçesi Hurriler, Urartular, Kimmerler, İskitler, Persler, Makedonlar, Arşaklılar, Ermeniler, Romalılar, Bizanslılar, Hazarlar, Emeviler, Abbasiler, Gürcüler, Selçuklular, İlhanlılar, Karakoyunlular, Akkoyunlular, Osmanlılar ve Rusların egemenliği altına girmiştir. Farklı medeniyetlere ev sahipliği yapan Oltu, tarihi ve kültürel miras bakımından da zengindir. Ancak bu eserlerden bazıları günümüze kadar gelebilmiştir. Bu çalışmada ilçenin en önemli yapılarından olan Arslan Paşa Külliyesi ve Oltu Kalesi ele alınmış ve günümüzdeki durumu fotoğraf çekimleriyle belgelenmiştir. Arslan Paşa Külliyesi Çıldır Atabeklerinden 1680 yılında idam edilen Kars Muhafızı Mehmed Arslan Paşa tarafından yaptırılmıştır. Oltu çayının kenarında yer alan ve geniş bir alana yayılan yapılar topluluğunun merkezinde yer alan camii tamamen kesme taştan yapılmış, kare planlı ve tek kubbeli olarak inşa edilmiştir. Caminin etrafında medrese, han, hamam, saray, değirmen şadırvan, misafirhane, çeşme, helalar, dükkân ve evler, mektep ve hazireden oluşan yapılar inşa edilmiş, ancak günümüze cami, hazire, medrese odalarının bir kısmı ve şadırvan gelmiştir. Külliyenin halen enkaz durumunda bulunan saray, çarşı, han ve değirmeni Rus-Ermeni işgali sırasında yağmalanıp yakılmıştır. Oltu’nun simgesi haline gelmiş diğer bir yapı ise Oltu Kalesi’dir. Kale, ilçe merkezindeki sarp ama yüksek olmayan bir tepelikte yer almaktadır. Kale, savaş kurallarına göre önemli bir geçidin üzerine inşa edilmiştir. Narman ve Sivri Deresi'nden gelen suların birleşerek Oltu Çayı'nı oluşturduğu yerde konumlamıştır. M.Ö. IV yüzyılda Urartular zamanında inşa edilen kale Bizans, Selçuklu, Akkoyunlu ve Osmanlılar zamanında yapılan restorasyonlarla günümüze kadar gelmiştir.