Trabzon'daki Kilise ve Şapellerde Görülen Pantokrator İsa ve Meryem Çocuk İsa Tasvirleri

Okuyucu Yılmaz D., Yücel E.

25.Uluslararası Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları, Ahmet Çaycı,Ahmet Yavuzyılmaz, Editör, NEU YAYINLARI, Konya, ss.247-269, 2022

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2022
  • Yayınevi: NEU YAYINLARI
  • Basıldığı Şehir: Konya
  • Sayfa Sayıları: ss.247-269
  • Editörler: Ahmet Çaycı,Ahmet Yavuzyılmaz, Editör
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Geleneksel olarak, Aziz Andrew’e atfedilen Trabzon Kilisesi’nin M.S.1. yüzyıldaki kuruluşu ile Ortaçağ ve sonrasında bölgede çok sayıda manastır, kilise ve şapel inşa edilmiştir. Resim, kilise mimarisini tamamlayan en önemli unsurlardan biridir. Hıristiyan resim sanatının öncelikli gayesi kutsal öykünün anısını görsel yolla anlatmak ve çoğunluğunu okuma yazma bilmeyenlerin oluşturduğu kilise üyelerini eğitmektir. Kilisenin her birimine mistik anlamların yüklenildiği Bizans mimarisinde göğü temsil eden kubbe, tanrının evinde, O’nun kendisini hissettirdiği yer olarak kabul edilmiştir. Hıristiyan resim sanatında İsa ikonografisinin gösterişli tiplerinden biri olan “Pantokrator” yani “evrenin hâkimi” İsa betimlemesi Aynaroz resim rehberine göre kubbeye konumlandırılmıştır. Bakire Meryem, Hz. İsa’nın annesi olması sebebi ile Hıristiyan inancında İsa’dan sonraki en önemli kişi olmuştur. Hıristiyan resim sanatında Meryem’in hayatı ile ilgili çok sayıda konu resmedilmiş, ilaveten İsa ile birlikte resmedildikleri “Theotokos”, “Platytera” gibi birçok tema üretilmiştir. Bu çalışmada Trabzon’da bulunan Ortaçağ ve sonrasına ait Hıristiyan yapılarında görülen Pantokrator İsa ve Meryem-Çocuk İsa tasvirleri ele alınarak değerlendirilecektir