Akademik Veri Yönetim Sistemi
Turkish Studies, cilt.9, sa.9, ss.145-155, 2014 (SSCI)
Türkiye Türkçesinde önemli bir yekûnu, alıntı kelimeler oluşturmaktadır. Bu kelimeler içinde de Arapça kelimelerin ayrı bir yeri ve önemi vardır. Asırlarca iç içe olan Türkçe ve Arapça birbirinden çok sayıda kelime almış, birbirine çok sayıda kelime vermiştir. Arapçadan Türkçeye geçen kelimeler Türkçeleştirilirken Türk insanının ağzında yeni bir şekil almış; bir başka ifadeyle, Türk’ün kudret ve zekâsının ürünü olarak yeni bir kimliğe kavuşmuştur.
Arapça kelimelerin Türkçede geçirmiş olduğu değişimler, aldıkları yeni şekiller, Türkçe kelimeler ile başka dillerden alınan kelimelerle oluşturdukları birleşik yapılar; kelimelerin Türkçeleştirilme biçimleri bakımından önemli örnekler içermektedir. Bu örnekler, kelimeleri Türkçeleştirmede Türk insanın ne kadar yaratıcı olduğunu ve kelimeleri ne kadar içselleştirdiğini de ortaya koymaktadır.
Türk Dil Kurumu tarafından 2005’te yayımlanan “Güncel Türkçe Sözlük”e göre, Türkçenin en büyük lehçelerinden olan Türkiye Türkçesinde, 2005 yılı itibariyle, 104.481 söz varlığı bulunmaktadır. Bu sözlüğe göre Türkiye Türkçesinde 6.463 Arapça sözcük bulunmaktadır. Bu sayı, Türkiye Türkçesinde alıntı kelimeler bakımından en büyük sayıyı oluşturmaktadır. Bir başka ifadeyle, Türkiye Türkçesinde en fazla alıntı kelime, Arapçadan alınmıştır.
Türkiye Türkçesinin bir önceki dönemi, Osmanlı Türkçesi dönemi, dikkate alındığında bu sayının çok daha fazla olduğu da bir gerçektir. Türkçenin alıntı kelimelerden oluşan söz varlığı içinde en fazla yeri tutan Arapça sözcüklerin bazıları Türkiye Türkçesinde bir-iki sesin telaffuz farklılığı dışında olduğu gibi kullanılırken, bazıları da küçük ya da büyük değişimlere uğramış biçimde kullanılmıştır.
Bu bildiride Türkiye Türkçesinde kullanılan Arapça sözcükler, bu sözcüklerin yapısı ve sözcüklerdeki ses değişimlerinden bahsedilerek Türkçe ve Arapça arasındaki ilişki ve etkileşimlerden bahsedilecektir.