Akademik Veri Yönetim Sistemi
Zemin Mekaniği ve Geoteknik Mühendisliği 19. Ulusal Konferansı (ZMGM19), Ankara, Türkiye, 17 - 18 Ekim 2024, (Tam Metin Bildiri)
Hava sıcaklığının 0°C’ nin altına düşmesi ve bunun birkaç günden fazla sürmesi durumunda, soğuk mevsimlerde, suya doygun zeminlerde don olayı meydana gelmektedir. Zemin boşluklarındaki suyun donmasıyla birlikte zeminde yaklaşık %9 hacim artışı gözlenmektedir. Soğuk mevsimlerdeki donma olayının aksine sıcak mevsimlerde ise çözülme meydana gelmekte ve zeminin su içeriği artmaktadır. Bu durumda soğuk iklim bölgelerinde zeminler senede birkaç defa donma-çözülmeye maruz kalmaktadırlar. Donma-çözülme olayı özellikle soğuk iklim bölgelerinde ince ve iri taneli zeminlerin fiziksel ve mekanik özelliklerini olumsuz yönde etkilemektedir. Ülkemizde ve dünyadaki birçok bölgede sıcaklık değerlerinin 0 oC’nin altına düştüğü ve zeminin uzun süre don halde bulunduğu düşünülürse zeminlerin donmadan önce, don haldeyken ve tekrarlı donma-çözülme sonrasında davranışının belirlenmesi zemin üzerindeki mühendislik yapıları için önem arz etmektedir. Bu nedenle, çalışmada Taguchi Optimizasyon Yöntemi kullanılarak farklı oranlarda katkı ve atık maddeleri ile stabilize edilen ince taneli zemin farklı çevrimlerde donma-çözülme deneylerine tabi tutularak donmuş zeminin davranışının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, çalışmada atık cam tozu (ACT), bazalt lif (BL), pirinç kabuğu külü (PK), geri dönüştürülmüş karbon karası (KK) ve kireç (K) parametre olarak seçilmiştir. Bu parametrelerin seviyeleri ise sırasıyla %2-%4-%6-%8, %0,25-%0,50-%0,75-%1, %5-%10- %15-%20, %1-%3-%5-%7, %2-%4-%6-%8 olarak seçilmiştir. 28 günlük serbest basınç dayanımının maksimum olduğu değeri ve optimum karışım oranları, don haldeki zemin ve donma-çözülme deneyi sonucunda çözülmüş haldeki zemin için Taguchi Optimizasyon Yöntemi ile belirlenmiştir. Deneylerden elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde 28 günlük donma-çözülme deneyi sonucunda serbest basınç dayanımı üzerinde 0, 1 ve 5. çevrimlerin hem don hallerinde hem de çözülmüş hallerinde en etkili parametrenin kireç olduğu belirlenmiştir.