Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ulusal akciğer sağlığı kongresi, Antalya, Türkiye, 15 - 18 Mart 2023, ss.148-155
Giriş-Amaç: Venöz tromboemboli gelişimi için iyi tanımlanmış çevresel ve genetik risk faktörleri
mevcuttur.Çalışmamızda birincil olarak, pulmoner tromboemboli (PTE) hastalarında tüm risk faktörleri
içinde, geçirilmiş COVID-19 prevalansını saptamayı amaçladık.Bu risk faktörüne sahip hastalarda
emboli şiddeti açısından fark olup olmadığı ise, ikincil sonlanma noktası olarak belirlendi.
Gereç ve Yöntem: Çok merkezli-kesitsel, dizayn edilen çalışmamıza 11 Mart 2022 tarihinden itibaren
yeni tanı konmuş ve eğer COVID-19 geçirdiyse, hastalığın üzerinden en az 30 gün geçmiş PTE hastaları
alındı. Grup 1: COVID-19 geçirmiş PTE olguları, Grup 2: COVID-19 enfeksiyonu geçirmemiş PTE
olgularından oluştu.
Bulgular: Çalışmamıza 31 merkezden 42 araştırıcı katıldı. Toplam 903 hasta dahil edildi.Tüm hastaların
758’inde (%83.9) en az bir predispoze faktör saptanırken, 145 (%16.1)’inde herhangi bir risk faktörü
saptanmadı. İkiyüz-seksen (%31.0) hastada geçirilmiş COVID-19 enfeksiyonu (Grup 1) olup, ortanca
post-COVID süresi 116.5 (IQR: 45-300) gündü. İdiopatik olguların %25.5’inde geçirilmiş COVID-19
enfeksiyonu mevcuttu.Dispne (p=0.007) ve öksürük (p=0.031) Grup 1 olgularda daha yüksek iken,
senkop (p=0.016) Grup 2’de daha yüksek oranda bulundu.Yaş ayarlanmış d-dimer düzeyi normalin
üstünde olan olgu oranı Grup 1’de daha yüksekti (p=0.006).Basitleştirilmiş PESI skoruna göre gruplar
arasında farklılık yoktu (p=0.06).Pulmoner BT-anjiografi (%89.3) en sık tanı yöntemi olup, her iki grupta
da bilateral tutulum (%58.1) daha yüksekti.PTE risk düzeyine göre her iki grup arasında farklılık
saptanmazken (p=0.67); ayaktan tedavi edilen hasta oranı Grup 1’de Grup 2’ye göre anlamlı oranda
fazla bulundu (%13.2 vs %9.9, p=0.004).Ortanca yatış süresi Grup 1’de 8.0 (5.3-11.0) gün iken, Grup
2’de 7.0 (5.0-11.0) gün idi (p=0.42).Hastane içi mortalite Grup 1’de 9 (%3.7), Grup 2’de ise 27 (%4.8)
hastada görüldü (p=0.49).
Tartışma-Sonuç: PTE hastalarında predispoze bir faktör olarak tanımladığımız, geçirilmiş COVID-19
enfeksiyonu prevalansı yaklaşık %30 ve enfeksiyondan sonra PTE için geçen süre ise 116 gün bulundu.
İlginç olarak, idiopatik olguların dörtte birinde COVID-19 öyküsü mevcuttu.Emboli prezentasyonu,
hastalık şiddeti ve hastane içi mortalite açısından ise her iki grup arasında fark saptanmadı.Gelecekte,
geçirilmiş COVID-19 durumunun bu iyi tanımlanmış risk faktörlerine eklenebileceğini düşünmekteyiz