Söylemez Barajı Havzasında Uzun Dönemli Kuraklık Rejimlerinin SDI ve aSPI Yöntemleriyle İncelenmesi


Creative Commons License

Çakur B., Taşkolu İ., Acar R., Çırağ B.

ERZURUM 2ND INTERNATIONAL CONFERENCE ON APPLIED SCIENCES, Erzurum, Türkiye, 21 - 23 Kasım 2025, cilt.3, ss.447-463, (Tam Metin Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 3
  • Basıldığı Şehir: Erzurum
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.447-463
  • Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İklim değişikliğinin etkileri nedeniyle kuraklık olaylarının sıklığı ve şiddeti artmakta, bu olay bölgesel su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimini giderek daha karmaşık ve zor hale getirmektedir. Bu bağlamda çalışma Erzurum’da yer alan Söylemez Barajı Havzası’nda 1991-2023 yılları arasındaki hidrolojik ve tarımsal kuraklık koşullarını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, barajın giriş akımlarını temsil eden D24A096 akım istasyonu verileri ile Erzurum, Horasan ve Hınıs meteoroloji istasyonlarına ait aylık yağış verileri kullanılmıştır. Kuraklık değerlendirmesi için Akım Kuraklık İndeksi (SDI) ve Tarımsal Standartlaştırılmış Yağış İndeksi (aSPI) yöntemleri 3, 6, 9 ve 12 aylık periyotlarda uygulanmıştır. Analiz sonuçları, uzun dönem genelinde hem SDI hem de aSPI değerlerine göre %50’nin üzerinde bir oranda nemli dönemlerin baskın olduğunu ortaya koymuştur. Ancak 3 aylık periyotlar dikkate alındığında, SDI sonuçlarına göre dönemlerin yaklaşık %50’si ve aSPI sonuçlarına göre %47’si farklı seviyelerde kurak geçmiştir. Akım verilerine göre en kurak ay Mayıs 2014 (SDI-3: -2,31) olarak belirlenirken, yağış verilerine göre en şiddetli kuraklık Mart 2013’te (aSPI-12: -3,46) kaydedilmiştir. Her iki indeksin genel eğilimleri birbirine paralel olmakla birlikte, aSPI yönteminin daha fazla nemli ay saptaması ancak aynı zamanda en düşük kuraklık değerlerini üretmesi, kuraklık analizlerinde farklı indekslerin birlikte kullanılmasının önemine işaret etmektedir.