Akademik Veri Yönetim Sistemi
Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, cilt.16, sa.1, ss.398-417, 2025 (Hakemli Dergi)
Yerel yiyecekler, tüketiciler tarafından sadece tüketilecek bir ürünün çok daha ötesinde kültürel mirasın en önemli göstergesi olarak değerlendirilmeye başlamıştır. Bunun farkına varan destinasyonlar, bu eşsiz ürünleri korumak, onlara rekabet gücü kazandırmak, sürdürülebilirliklerini sağlayarak ekonomik katkılarını da göz önünde bulundurup turistik bir ürün olarak değerlendirebilmek için coğrafi işaret tescil uygulamalarından destek almaktadır. Tescillenen coğrafi işaretler, gerek yerel gerekse uluslararası pazarlarda satılarak ülke ekonomisine katkı sunmakta, bölge kültürünü tanıtmakta, turizmin gelişimini teşvik ederken kırsal kalkınmayı da tetiklemektedir. Dolayısıyla coğrafi işaretlerin uluslararası düzeyde tescili, hem ekonomik katkı sağlayabilmesi hem de turizm gelirinin artışı için önemlidir. Bu makalenin amacı, öncelikle coğrafi işaretlerin ekonomik etkilerine değinerek özellikle gastronomi turizmi açısından değerlendirilebilecek olan Türkiye’nin uluslararası düzeyde tescillerinin bulunduğu Avrupa Birliği (AB) kayıtlarını ortaya çıkarmaktır. Bu kapsamda nitel araştırma yöntemlerinden betimsel analiz tekniği kullanılarak ikincil kaynaklar ile Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ağı (GI view) kayıtları incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda Türkiye’nin 2024 yılı Eylül ayında 26 adet AB tarafından tescillenen ürünü bulunduğu ve 65 ürün için tescil inceleme işlemlerinin devam ettiği belirlenmiştir. Türkiye’deki tescil sayısı ile karşılaştırıldığında gastronomik ürünlerin uluslararası pazara taşınmasında çok düşük seviyede kaldığı değerlendirilmiştir. Ekonomik katma değer yaratılmasında, gastronomi turizminin gelişiminde ve kırsal bölgelerin kalkınmasında coğrafi işaretlere daha fazla önem verilmelidir. Çalışma bu kapsamda coğrafi işaretlerin ekonomik açıdan önemine dikkat çekmekte olup ilgili paydaşlarda farkındalık yaratacağından önemlidir. Yol gösterici olması adına da ilgili paydaşlara çeşitli öneriler sunulmuştur.