Akademik Veri Yönetim Sistemi
II. Uluslararası Arıcılık Araştırmaları ve Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma Kongresi, Bingöl, Türkiye, 24 - 26 Ekim 2022, ss.54-55
Bu güne kadar tanımı yapılmış 150.000'den fazla canlı türü olan ve içerisinde bal arıları, yaban arıları, testereli arılar ve karıncalar gibi büyük böcek guruplarını barındıran Hymenoptera (Zar kanatlılar) takımına mensup bireylerin doğal ekosistem içerisinde önemli rolleri vardır. Bunlardan ilki ve en önemlisi bitkilerin tozlaşması (polinasyon)’dır. Tozlaşma, bitkilerde erkek organlar (stamen) tarafından üretilen polenlerin dişi organın (pistil) tepecik bölümüne yapışması olayıdır. Tozlaşma rüzgâr, su ve hayvanlar tarafından gerçekleşebilmesine rağmen arılar doğadaki en önemli tozlayıcı canlılar olarak bilinmektedirler. Arılar çiçeklerdeki nektar ile beslenirken bitkinin tozlaşmasına da yardımcı olmaktadırlar. Bunun yanında Hymenoptera takımının Apidae familyasına mensup balarıları (Apis mellifera L.) çiçeklerden topladıkları nektarları insanlar için çok faydalı olan bala dönüştürürler. Ayrıca bu takıma mensup bazı bireyler ise tarımda zararlı böcekleri kontrol ederek biyolojik mücadelede önemli görevler üstlenmektedirler. Hymenoptera takımına ait bireylerin çoğunluğu tarımsal zararlılar üzerinde parazitoid veya predatör şeklinde yaşamlarını devam ettirmektedirler. Parazitoid türler yaşamını tek bir konukçu üzerinde sürdürebilen ve zararlı böceklerin yumurta, larva, pupa ve ergin dönemleri üzerine veya içerisine yumurtalarını bırakıp konukçusunda beslenerek gelişen ve konukçusunu öldüren türlerdir. Predatör türler ise yaşamını birçok konukçu üzerinde devam ettirebilen ve konukçusunu yemek suretiyle öldüren türlerdir. Hymenoptera takımında Braconidae, Ichneumonidae, Encyrtidae, Aphelinidae ve Scelionidae gibi familyalar parazitoid iken Vespidae, Sphecidae, Crabronidae ve Pompilidae gibi familyalara mensup bireyler ise predatördürler. Tarımsal üretimde yukarıda sıralanan önemli rolleri üstlenen arılar yanlış tarım uygulamaları gibi bazı nedenlere bağlı olarak doğadaki popülasyonları giderek azalmakta ve çoğunlukla tarımın yapılmadığı dağlık veya ormanlık alanlarda bulunmaktadırlar. Dolayısıyla tarımda bu kadar etkin rol üstlenen arıları tarım alanlarının dışına itmek ileride telafisi zor olacak sorunlara neden olabilir. Bu nedenle doğadaki arı popülasyonlarının varlığını dikkate alarak tarımsal faaliyetler yapılmalı ve bu canlıları tarımsal üretime dâhil edilmelidir.