Akademik Veri Yönetim Sistemi
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt.6, sa.11, ss.111-151, 2017 (Hakemli Dergi)
Öz: Bu araştırmanın amacı, bireylerin dini başa çıkma tarzları ve psikopatolojileri
arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını saptamak ve bu değişkenlerin sosyodemografik değişkenler açısından farklılaşıp farklılaşmadığını hem hastalar düzeyinde
hem de hasta olmayan kişiler düzeyinde ortaya koymaktadır. Psikiyatride tanısı olan
150 kişi (çalışma grubu) ile herhangi bir psikiyatrik tanı almamış 150 kişi (karşılaştırma
grubu) olmak üzere toplam 300 kişi örneklem grubunu oluşturmuştur. Katılımcılar 17-69
yaş aralığındadır. Tüm bireylere demografik form ile birlikte Dini Başa Çıkma Tarzları
Ölçeği (DBTÖ) ve SCL-90-R Psikolojik Belirti Tarama Listesi uygulanmıştır. Yapılan ttesti analizlerine göre karşılaştırma grubunun olumlu dini başa çıkma puanı, çalışma
grubunun olumlu dini başa çıkma puanına göre anlamlı olarak daha yüksek iken;
çalışma grubunun olumsuz dini başa çıkma puanı, SCL-90-R alt test puanları
(somatizasyon, OKB, depresyon, kişilerarası duyarlılık, anksiyete, öfke-düşmanlık, fobik
anksiyete, paranoid düşünceler, psikotisizm, ek skala) ve SCL-90-R toplam puanı
karşılaştırma grubu puanlarına göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Yapılan
t-testi ve ANOVA testi sonuçlarına göre, demografik değişkenler açısından da her iki
grupta bir takım farklılaşmalar söz konusudur. Hem psikopatolojisi olan bireyler, hem
de sağlıklı bireyler genel olarak dini başa çıkmayı kullanmaktadır. Ayrıca sağlıklı
bireylerin olumlu dini başa çıkmayı, psikopatolojisi olan bireylerin ise olumsuz dini başa
çıkmayı daha çok kullanmaktadır. Bu bulgudan hareketle, psikopatolojinin daha çok
olumsuz dini başa çıkmaya ya da olumsuz dini başa çıkmanın daha fazla psikopatolojiye
yol açtığı söylenebilir. Ancak bu çalışma neden sonuç ilişkisi içermediğinden hangisinin
doğru olduğuna cevap vermek için elimizdeki bulgular yeterli değildir.
Anahtar Kelimeler: Dini Başa Çıkma, Psikolojik Semptomlar, Psikopatoloji.
Relationship of Religious Coping and Psychopathology
(The Case of Rize)
Abstract: The aim of this study is to determine whether there is a meaningful
relationship between individuals' religious coping styles and psychopathology and to
reveal, at both the patient level and the non-patient level, whether these variables differ
in terms of sociodemographic variables. A total of 300 sample groups, 150 of whom were
diagnosed with psychiatry (patient group) and 150 of whom had no psychiatric
diagnosis (comparison group), were formed. The participants' age range is 17-69 years.
The Religious Achievement Scale (DBT) and SCL-90-R Psychological Symptom
Screening List were applied to all the subjects as well as to demographic form.
According to the t-test analysis applied, the comparison group's positive religious
coping score was significantly higher than the patient group's positive coping score. On
the other hand, it was meaningfully found that the patient group's negative religious
coping score, SCL-90-R subscale scores (somatization, OKB, depression, interpersonal
sensitivity, anxiety, anger-hostility, phobic anxiety, paranoid thoughts, psychoticism,
additional scale) and SCL-90-R total score were significantly higher than comparison
group’s scores. According to the results of the t-test and the ANOVA test, there are some
differences in both groups in terms of demographic variables. Both individuals with
Dini Başa Çıkma ve Psikopatoloji İlişkisi 113
psychopathology and healthy individuals generally use religious coping. It is a very
important result that healthy individuals generally prefer to use positive religiouscoping whereas individuals with psychopathology use negative religious coping more
frequently. From this finding, it can be said that psychopathology leads to more negative
religious-coping, or negative religious-coping leads to more psychopathology. However,
the findings are not sufficient to answer which one is correct since this study does not
involve cause-and-effect relationships.
Keywords: Religious-Coping, Psychological Symptom, Psychopathology.
)نموذج ريزه( العالقة بين السلوك الديني واالضطراب العقلي
ملخص: يهدف هذا البحث أ ّوال إلى الكشف عن عالقة ها ّمة بين أنماط السلوك الديني للفرد واضطراباته النفسية إن
وجدت وثانيا إلى إثبات إن كانت هذه المتغيرات تختلف باختالف المتغيرات االجتماعية السكانيّة سواء عند المرضى أو
عند األص ّحاء. تم تشكيل المجموعة النموذجية من 300 شخص منهم 150 شخصا تم تشخيص مرضهم )مجموعة
المبحوثين( من قبل أطباء النفس ومنهم 150 شخصا لم يوضع لهم أي تشخيص نفسي )مجموعة المقارنة(. تتراوح
سنة. طُ (DBTÖ (مع استمارة سكانية أعمار المشاركين ما بين 17 و69 بّق على الجميع مقياس أنماط السلوك الديني
إضافة إلى ذلك قائمة مسح األعراض 90 معدلة. ووفق تحليالت اختبار-T أن معدل السلوك الديني اإليجابي لمجموعة
المقارنة كانت أعلى بشكل ملحوظ من معدل السلوك الديني اإليجابي لمجموعة المبحوثين، بينما كان معدل السلوك الديني
السلبي لمجموعة المقارنة ومعدل أدنى درجات قائمة مسح األعراض 90 معدلة )الجسمانية واالضطراب الوسواس
القهري واالكتئاب والحساسية بين األشخاص والقلق والغضب واالعتداء والقلق الرهابي واألفكار المرتابة والذهانية،
القياس اإلضافي( ومجموع درجات قائمة مسح األعراض 90 معدلة كانت أعلى بكثير من درجات مجموعة المقارنة.
وحسب نتائج اختبار-T واختبار تحليل التباين األحادي )ANOVA ،)هناك تباينات في كلتي المجموعتين تبعا للمتغيرات
السكانية. يَستخدم السلوك الديني كل من المصابين باالضطراب العقلي واألص ّحاء. ويمكننا القول هنا أن االضطراب
العقلي يؤدي إلى تفاقم السلوك الديني السلبي أو أن السلوك الديني السلبي تؤدي إلى ازدياد االضطراب العقلي. لكنه، بما
أن هذا البحث ال يحتوي عالقة السبب والمسبب، ال يمكننا أن نحدد أيهما صحيح لنقص االكتشافات الموجودة لدينا.
الكلمات المفتاحية: السلوك الديني، العوارض النفسية، االضطراب العقلي