Ulusal Toplum ve Değişme Kongresi, Erzurum, Türkiye, 2 - 04 Haziran 2021, ss.16-30
Türk siyasi tarihi ve Türk modernleşmesi açısından oldukça kritik bir viraj olan II. Meşrutiyet dönemi, 23 Temmuz 1908 tarihinde Sultan II. Abdülhamid’in meşrutiyeti yeniden ilan etmesiyle birlikte başlamıştır. Osmanlı Devleti’nin on yedinci yüzyıldan beri devam etmekte olan Batılılaşma faaliyetlerinin nihai adımı olarak kabul edilen dönem, aynı zamanda Cumhuriyet rejiminin fikri ve siyasi omurgasını oluşturma noktasında da ehemmiyet arz etmektedir. II. Meşrutiyet döneminde toplumsal kurumlar üzerinde birçok düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Eğitim kurumu da bu dönem içerisinde reforme edilen/edilmeye çalışılan kurumlar arasındadır. Bu çalışma, dönem içerisinde yürütülen eğitim faaliyetleri üzerinden gerçekleştirilen ve gerçekleştirilmesi planlanan toplum ve zihniyet değişmelerine odaklanmaktadır. Çalışmaya ait verilere II. Meşrutiyet dönemine ilişkin kaynaklar üzerinden, içerik analizi ve doküman analizi yöntemleriyle ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular ışığında II. Meşrutiyet dönemi eğitiminin istikrarsız bir süreç olduğu, dönem içerisinde pozitivist ve laik eğitim anlayışının uygulanmaya çalışıldığı fakat bunun istenilen düzeyde uygulanamadığı, milli eğitimin ve milli kültürün aktarılmasına önem verildiği sonuçlarına ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: II. Meşrutiyet Dönemi, Eğitim, Eğitim Sosyolojisi, Türk
Modernleşmesi.
The Second Constitutional Era, which is an important period in terms of Turkish political history and Turkish modernization, was declared by Sultan II. Abdülhamid on 23 July 1908. The period, which is accepted as the last step of the Westernization of the Ottoman Empire, also played a critical role in the establishment of the intellectual and political infrastructure of the Turkish republican regime. During the Second Constitutional Era, many arrangements were made on social institutions. Education is one of the institutions that were reformed during this period. This study focuses on the social mentality changes in educational regulations in the examined period. The data of the study were collected through the sources related to the Second Constitutional Period, using content analysis and document analysis methods. The findings show that the education of the Second Constitutional Period was unstable. In addition, it is seen that there were limited positivist and secular education approaches in this period. Apart from these findings, it was concluded that there was a tendency towards national education in this period.
Keywords: The Second Constitutional Era, Education, Sociology of Education, Turkish
Modernization.