Türkistan sahasında çoğunlukla risale adıyla anılan küçük boyutlu

kitapçıklar, hemen her türden zanaatın efsanevi kökenleri ile çoğunluğu

dini kimliğe sahip büyük ustalarını ve zanaat erbabının uyması gereken

dinî, ahlaki ve sosyal kuralları içerir. Orta Asya’da on sekizinci yüzyıl

sonları ila yirminci yüzyılın başları arasında oldukça fazla sayıda risale

kaleme alınmıştır. Halktan kimselerce çoğaltıldığı anlaşılan risale

metinlerinin müellifleri belli değildir. Bu yönleriyle sözlü kültür mirasının

yazıya aktarılmış vesikalarıdır. Bahsi geçen dönemde Türkistan’ın sosyal,

ekonomik ve kültürel yapısı hakkında birinci elden birçok bilgiler sunan

risale yazmaları, edebî Orta Asya Türkçesinin tarihi gelişimi bakımından

da bir o kadar önemli vesikalardır. Bu risalelerin dili, yerli ağızların artık

standartlaşmaya başladığı geç dönem Çağatay Türkçesidir. Bu nedenle

risalelerde sıklıkla ağız özellikleriyle karşılaşılır.

Yukarıda Türk kültürü ve dili açısından önemleri ifade edilen risale

yazmalarının bir kısmı bugüne kadar yayımlanmış olmakla beraber henüz

birçok zanaata ait risalenin metin neşri yapılmamıştır. Bu çalışmada daha

önce risale metni hiç yayımlanmamış saraçlık mesleğine ait bir risale

yazması ele alınmıştır. Berlin Eyalet Kütüphanesi Prusya Kültürel Mirası

koleksiyonunda Ms. or. oct. 1701 arşiv numarasıyla kayıtlı bulunan bir

mecmuanın 21b-36a sayfaları arasındaki bu risale yazması, Risâle-i

Ahkâm-ı Serrâclık başlığını taşır. Çalışmada söz konusu yazmanın yazı

çevirimi, Türkiye Türkçesine aktarımı sunulmuş ve yazmanın imla, ses,

şekil, söz dizimi ve söz varlığı bakımından dikkat çeken hususları hakkında

notlar maddeler halinde sıralanmıştır.